Zo maar een zwartomrande advertentie in de krant. Zij werd net geen 68 en ik was haar allang uit het oog verloren. Haar echtgenoot, kinderen en kleinkinderen worden allen genoemd. Ze is thuis, meldt de annonce, en Het is goed zo. Haar nu, na meer dan een halve eeuw, thuis bezoeken, lijkt mij ongepast. Iedereen die zich betrokken voelt wordt van harte uitgenodigd bij haar begrafenis aanwezig te zijn, zo informeert de rouwadvertentie.
Ik twijfel, wél of niet van haar afscheid te nemen. Er is een kerkdienst om aansluitend, samen met alle aanwezigen, te voet naar haar laatste rustplaats te wandelen. Na afloop is er een informeel samenzijn in een chique horecagelegenheid. Op de valreep besluit ik toch te gaan. Niet naar de kerkdienst. En het vervolgens in optocht naar het kerkhof lopen, hoeft voor mij ook niet.
Via een alternatief pad wandel ik naar haar beoogde laatste rustplek. Belangstellenden nemen afscheid bij de groeve en begeven zich al naar het ‘informele samenzijn’. Alleen de allernaaste familieleden luisteren naar de instructies van de rouwbegeleiders. Die verwijderen de twee balken waarop de witte kist rust. Met zijn zessen laten zij de de touwen voorzichtig vieren. Daarna stellen zij zich voor de grafkuil op. Ik doe een stap naar voren en kijk in de diepte. Een man van mijn leeftijd kijkt mij herkennend aan en vraagt ‘Kees?’ Ik knik bevestigend, geef een hand en condoleer hem. Hij wrijft heel even vriendschappelijk over mijn schouder. Ik weet het nu zeker. Hij is de weduwnaar die mij 51 jaar geleden als vriendje van de overledene opvolgde.
Het intieme moment van het laten zakken van de kist en afscheid nemen duurt niet meer dan vijf minuten. De allernaasten begeven zich nu eveneens naar de gelegenheid om condoleances in ontvangst te nemen. Ik niet. Ik vertel in het voorbijgaan aan een rouwbegeleidster dat zij in 1967 mijn eerste vriendinnetje was. Zij antwoordt: ‘Het moet een enorm lieve vrouw zijn geweest. In de kerk was zo veel verdriet.’ Haar naam blijft mij voor altijd bij.
Beeld: Beschadigde graven, oktober 2003, Rozendaal, digitale opname, fotograaf Henri ter Hall, Gelders Archief, 1501-01-12290
