Arnhem dubbelstad beschrijft alle wijken boven en beneden de Rijn

{

Van het boek Arnhem dubbelstad. Straatnamen in wijken en buurten, kreeg op deze plek vorige week het centrum aandacht. Alle overige veertien wijken benoorden de Rijn aankaarten is hier onmogelijk. Maar de wijken Geitenkamp en Heijenoord/Lombok zijn zeker interessant.

De Geitenkamp die in de volksmond vanwege de hoogteverschillen ook wel Geitenbult heet, is architectonisch een juweeltje. Middelpunt in deze wijk is het marktplein, met winkels en zaterdags een markt. De min of meer vierkante volkswijk heeft straatnamen als Dr. Schaepmanlaan, Zaslaan, Geitenkamp, Middenweg, Hertenlaan en Schuttersbergweg en -plein. De wijk stamt uit de jaren twintig en dertig van de 20ste eeuw. Het is een bijzondere wijk, die is opgezet als tuindorp. Met circa tweeduizend woningen behoort de Geitenkamp tot Nederlands grootste gemeentelijke sociale woningbouwprojecten uit de vorige eeuw. Wooncorporaties als Portaal, Vivare en Volkshuisvesting verhuren er veel woningen.
De architectuur wordt bepaald door de karakteristieke tuindorpstijl. Er zijn grote dakoverstekken en er is bijzondere aandacht voor entreepartijen. Daarnaast zijn er decoratieve elementen uit de Amsterdamse School als siermetselwerk, smeed- en beeldhouwwerk en de toepassing van glas-in-lood te bewonderen. Vroeger reed er een tram naar deze wijk, maar in 1950 kwam er een trolleybuslijn. Sinds 2008 is de wijk een rijksbeschermd stadsgezicht. Jeroen Compagne plaatste als daad van burgerlijke ongehoorzaamheid op de Beukenlaan een beukenhoutsculptuur van een geit. Echte Geitenkampers zijn er blij mee.

Heijenoord
Heijenoord omvat een ouder deel aan de Brouwerijweg (Oud-Heijenoord) en een nieuwer deel (Callunastraat e.o.). De spoorlijnen naar Utrecht en Nijmegen en een spoorwegemplacement snijden Heijenoord en Lombok doormidden. Oud- en nieuw Heijenoord liggen noordelijk van dit emplacement, Lombok ligt ten zuiden ervan. De betonnen Oranjebrug over het spoor in de Oranjestraat verbindt Lombok met Heijenoord. In het oude Heijenoord zijn straten als Schilder-, Pomp-, Tulp-, Jasmijn- en Rozenstraat. Daar stonden eenvoudige arbeiderswoningen wier bewoners bij het spoor of in fabrieken in de onmiddellijke omgeving werkten. De Van Wageningenstraat is een uitbreiding van Heijenoord uit de jaren dertig van de 20ste eeuw.
In het nieuwere Heijenoord met straatnamen als Calluna-, Brem-, Gentiaan-, Hertshoornstaat en Heijenoordseweg staan wat luxere woningen dan de arbeidershuisjes in het oude Heijenoord. Zij dateren uit de jaren dertig van de vorige eeuw. In de Tweede Wereldoorlog, tijdens de Slag om Arnhem in september 1944, is er in Heijenoord en Lombok fiks gevochten tussen Britten en Duitsers.

Lombok
De buurt Lombok wordt gedomineerd door de koepelgevangenis aan de Wilhelminastraat en het Sint-Elisabeths Gasthuis aan de Utrechtseweg. De Wilhelminastraat heette in de oorlog trouwens Lombokstraat. Het rooms-katholieke ziekenhuis Sint-Elisabeths Gasthuis dateert van 1878. Franciscaner nonnen zwaaiden er jarenlang de scepter. Het gebouw in neorenaissancestijl is van architect J.W. Boerbooms. Tijdens de Slag om Arnhem was het ziekenhuis afwisselend in Duitse en Engelse handen. Het ziekenhuis werd na 1995 verbouwd tot luxe appartementencomplex. Het Sint-Elisabeths Gasthuis ging op in ziekenhuis Rijnstate.
De koepelgevangenis werd in 1886 door Johan Metzelaar ontworpen en wordt binnenkort gesloten. Het verenigingsleven is vanouds sterk in Heijnoord/Lombok. Het wijkplatform ’t Huukske is aan de Mauritsstraat.

Fotobijschrift: De Geitenkamp is het hart van de wijk/buurt Geitenkamp
Foto: René Wouters

Reacties

Over de auteur

Kees Crone
Kees Crone is journalist en columnist. Hij publiceerde een aantal boeken over Arnhem en schrijft regelmatig op Arnhem-Direct. Hij is bovendien secretaris van de Vereniging Stadsschoon Arnhem.

1 reactieop"Arnhem dubbelstad beschrijft alle wijken boven en beneden de Rijn"

  1. Mijn grootouders (ouders van mijn moeder) woonden in september 1944 op de Veluwestraat 115 in Heijenoord. Zijn in september 1944 met hun joodse onderduikers naae Ede gegaan. Bij terugkomst was hun huis verwoest.Granaten waren door hun huis geschoten. Toch hebben ze weer een leven op dit adres opgepakt. Wat weet U van de gevechten tussen SS Duitsers en Engelsen in de wijk Heijenoord?

Een reactie plaatsen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*