{
Waar menige plaats in Nederland trots is op zijn Indische buurt – denk aan Den Haag, Amsterdam en Utrecht – heeft Arnhem nota bene twee buurten die aan voormalig Nederlands-Indië herinneren. Zo kent de wijk Klarendal straten vernoemd naar Sumatra, Java, Atjeh en Solo. In de wijk/buurt Arnhemse Broek is de tweede Indische buurt gelegen. Daar luisteren vier straten en één hof naar de namen van J.P. Coen, G.W. van Imhoff, H.W Daendels, A. Valckenier en A. van Diemen. Beide Arnhemse Indische buurten zullen door de gemiddelde Arnhemmer niet als zodanig worden herkend.
Volgens gerenommeerde geografen onder wie H. van der Wusten is er sprake van een Indische wijk of buurt als er in een plaats minimaal drie aaneenliggende straten een Indische connotatie hebben. Die gevoelswaarde of betekenis kan geografisch (Lombok, Java) maar ook politiek/bestuurlijk (J.P. Coen, Daendels) zijn. In Arnhem is dus beide het geval.
Gouverneurs-generaal
In de wijk Arnhemse Broek ligt ook de gelijknamige buurt. In deze buurt zijn vóór de Tweede Wereldoorlog vele arbeiderswoningen gerealiseerd. Omstreeks 1932/’33 bouwden Volkshuisvesting en de Centrale Woningstichting daar een complex met lange rijen, eenvoudige eengezinswoningen. De sobere, eentonige blokken waren typisch voor de opvattingen van de Delftse School. Zestiende en zeventiende eeuwse politici en ontdekkingsreizigers zoals Jan van Riebeeck, Abel Tasman en J.H. van Linschoten kregen hier hun straatnaam. Maar ook voormalige gouverneurs-generaal uit ons Nederlands-Oost-Indië werden door de gemeenteraad omstreeks 1932 op deze plek met een eigen straat bedacht. Om precies te zijn Jan Pieterszoon Coen (1587-1629), Gustaaf W. baron van Imhoff (1705-1750), Herman W. Daendels (1762-1818), Adriaan Valckenier (1695-1751) en Anthony van Diemen (1593-1645) worden hier gememoreerd.
Politionele acties
In de oude buurt Arnhemse Broek kent men elkaar. Dominante woonculturen zijn de Turkse en die van autochtone, Ernumse Broekenaren. Vanaf 2003 onderging Het Broek een grootschalige herstructurering waarbij veel is gesloopt en nieuw gebouwd. Om die reden werd de Van Diemenstraat omgedoopt in Van Diemenhof. Pikant detail is, dat ten zuiden van de Broekstraat en genoemde straten zich een oud spoorwegemplacement bevindt. Vanaf die plek vertrokken eind jaren veertig van de 20ste eeuw militairen naar in havens liggende troepenschepen om uiteindelijk dienst te doen in Nederlands-Indië. Onder de eufemistische titel politionele acties, werden zij daar ingezet om de rust te herstellen. Van die keiharde bevrijdingsoorlog konden de gouverneurs-generaal van weleer nog geen enkele weet hebben. Nederlands-Indië werd de republiek Indonesië!
Bronnen
Wusten, H. van der, e.a., Indische buurten, Aardrijkskundige bijdrage aan het Nederlandse zelfbeeld, in Geografie maart 2006
Crone, K., Arnhem Dubbelstad, Straatnamen in wijken en buurten, Arnhem 2013
Website
http://www.arnhem.nl/Wonen_en_leven/Arnhemse_straatnamen/A_Z_lijst:145292
Fotobijschrift: Valckenierstraat richting Stadhouders- en Broekstraat met op achtergrond gebouw voormalig postdistributiecentrum
Foto: Kees Crone
Wees de eerste die reageert op "Arnhem heeft twee Indische buurten"