Kerkhof Moscowa is tevens monumentaal begraafpark

Op de locaties van de voormalige Arnhemse, gesaneerde begraafplaatsen Coehoorn en Onder de Linden wijst niets meer naar het verleden. Op de eerste plek, tegenover het station in de Coehoornstraat, wordt nu gewoond en gewerkt. Het in 1959 geruimde kerkhof Onder de Linden in Klarendal herbergt momenteel een atoombunker en bouwspeelplaats De Leuke Linde. Elke stadgenoot echter kent Moscowa. Het is als kerkhof sedert 1876 en later in 1974 als crematorium de laatste bestemming voor menig Arnhemmer.

Strikt genomen is Moscowa geen buurtonderdeel van de wijk Alteveer/Cranevelt. Toch gaat het om een soort buurt met pakweg 20.000 graven bewoond door circa 40.000 tot 50.000 overledenen. De naam van de dodenakker is afkomstig van de aan de Apeldoornseweg gelegen boerderij Moskowa. De hoeve werd in 1847 door beroepsmilitair H.J.C.J. baron van Heeckeren tot Enghuizen (1785-1862) gesticht. Van Heeckeren richtte nog meer ontginningsboerderijen op, te weten Leipzig en Dresden. In 1873 kocht de gemeente acht hectare grond voor een toen nieuw Arnhems kerkhof. In 1876 opende deze laatste rustplaats en kreeg de naam Moscowa-met-een-c.

Ten noorden van Arnhem, tegen de bossen van de Waterberg, is Begraafplaats & Crematorium Moscowa. Het is een monumentaal begraafpark dat door de tijd uitgroeide van acht naar een aangelegd groen gebied van ruim dertig hectare. Naast grafvelden zijn er strooivelden en columbaria (urnenmuren), maar ook urnengraven en vrijstaande urnen. Het kerkhof heeft een algemeen, rooms-katholiek en islamitisch deel. Moscowa is zeer verbonden met Arnhem, zo meldt de website. Tal van Arnhemse notabelen en bekende predikanten, politici, militairen, architecten of kunstenaars hebben hier hun laatste rustplaats gevonden. En je hoeft niet eens uit Arnhem of omgeving te komen om hier begraven of gecremeerd te worden.

Bekende Arnhemmers

Over notabelen gesproken, daarover is op de webstek merkwaardigerwijs niets te vinden. Wellicht is het uit piëteit met de overledenen, maar Wikipedia daarentegen weet méér. Het Moscowa-lemma noemt – op een alfabetische lijst – de daar zowel begraven als gecremeerde Bekende Nederlanders c.q. -Arnhemmers. Velen zullen weten dat oud-minister Ien Dales in de jaren dertig in Arnhem werd geboren en in 1994 haar laatste rustplek op Moscowa vond. Maar dat Ludolph Anne Jan Wilt Sloet van de Beele (koloniaal bewindsman) en de politici Johannes Anthonie de Visser, Cornelis van den Bussche en Louis Maximiliaan Hermans, hier ook voor eeuwig gehuisvest zijn, is vast minder bekend. Dat zelfde zal gelden voor de theoloog Gerrit Cornelis van Niftrik (1972). Zigeunermuzikant Tata Mirando daarentegen ligt sinds januari 1967 op Moscowa, alsook voetballer Henk Bosveld (augustus 1998). Schrijvers zijn ook vertegenwoordigd. De (Pim Pandoer) schrijver Carel Beke rust sedert eind 2007 op deze plek, alsook de in Utrecht beroemde schrijver C.C.S. Crone (november 1951). Voetballers Frans de Munck en Theo Bos werden korter geleden resp. in 2010 en 2013 hier gecremeerd. Weinigen zullen nog weten dat cabaretier Wim Kan op Moscowa in 1983 werd verast, alsook (relatief recent) de acteur Edmond Classen in 2014. Moraal: bekend zijn is betrekkelijk, zeker als je dood bent. Memento mori.

Beeld: Kleurenfoto Gerdien Mogendorff, Gelders Archief, 2003

Zwart/wit foto, begrafenisstoet bij Moscowa, ca. 1910, Gelders Archief

Tag: Zie ook de tag Ansichtkaarten voor méér beelden van en verhaaltjes over het Arnhem-van-weleer.

Reacties

Over de auteur

Kees Crone
Kees Crone is journalist en columnist. Hij publiceerde een aantal boeken over Arnhem en schrijft regelmatig op Arnhem-Direct. Hij is bovendien secretaris van de Vereniging Stadsschoon Arnhem.

Wees de eerste die reageert op "Kerkhof Moscowa is tevens monumentaal begraafpark"

Een reactie plaatsen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*