Het boekje De Boulevard, geschreven door Ton Schulte, werd onlangs in een oplage van 500 stuks verspreid bij de opening van de oude, gelijknamige ambachtsschool aan de Boulevard Heuvelink. Een geselecteerde groep onroerendgoedlieden en bestuurders ontvingen de publicatie, die als ondertitel De transformatie van een ambachtsschool meekreeg.
In 55 pagina’s verhaalt Schulte de (bouw)geschiedenis van dit monumentale pand en plaatst het in zijn historische context. Hij vindt De Boulevard onmiskenbaar een van de karakteristieke gebouwen van Arnhem. Er werd méér dan honderd jaar onderwijs verzorgd en na jaren leegstand brak een nieuwe fase aan.
J.W.C. Tellegen
Wat velen niet zullen weten is, dat deze school voorgangers kent en in 1874 werd gestart. Toen kwam de eerste Arnhemse ambachtsschool ‘in bedrijf’ in een gebouw aan de Kippenmarkt (nu Jonas Daniël Meyerplein). Men kon er leren draaien, smeden en timmeren. In 1875 verkaste de school naar een ruimer gebouw aan het Velperplein. Er kwamen vakken bij en het aantal leerlingen steeg navenant. Het gebouw aan de westzijde van het Velperplein groeide uit zijn jasje en er werd uitgeweken naar gebouwen aan Spoorwegstraat en Trans. In 1895 kwam de nieuwbouw aan de Boulevard Heuvelink gereed. Ir. Jan Willem Cornelius Tellegen (1859-1921), bekend van het Sonsbeekpark, ontwierp het, waar hij ruiterlijk toegaf dat “het leeuwendeel in het ontwerpen en uitwerken der plannen voor rekening van den opzichter-teekenaar C. de Ligt” kwamen.
Gerrit Feenstra
De school overleefde de Slag om Arnhem in 1944 en in september 1945 werden de lessen hervat. In de jaren vijftig onderging het pand de nodige verbouwingen onder leiding van de in Arnhem befaamde architect Gerrit Feenstra. (Denk aan Camiz, later Coberco, aan de Westervoortsedijk). In 1956 werd het vernieuwde schoolgebouw officieel heropend. Ook nadien vonden nog tal van grotere en kleinere verbouwingen plaats. Zo kwam in de jaren zeventig grootschalige nieuwbouw aan de achterzijde van het oude pand. Op de plek van de oude, gesloopte directeurswoning verrees een gymzaal, naast het al eerder gerealiseerde (instructie)zwembad.
In 2009, na meer dan een eeuw, sloot de school aan Boulevard definitief. Leegstand volgde; vele plannen voor nieuwe invulling werden bedacht. Uiteindelijk kocht de KlokGroep terrein en gebouw.
OpZoom architecten
In 2016 tekende het Arnhemse architectenbureau opZoom voor de transformatie van het schoolgebouw tot een woongebouw. De (bouw)historische en ruimtelijke kwaliteiten vormden hierbij het uitgangspunt. De monumentale voorgevel werd zoveel mogelijk behouden of in ere hersteld. In de voormalige lokalen zijn in totaal veertig loftwoningen gecreëerd. Het beeldmateriaal daarvan oogt spectaculair. Aan de achterzijde van het oude pand, op de plek van de inmiddels gesloopte nieuwbouw uit de jaren vijftig, worden 123 appartementen gerealiseerd in vier gebouwen van meerdere lagen hoog.
Kunst
Daarover rept Ton Schulte overigens niet. Wél schenkt hij in woord en beeld aandacht aan de vele kunstobjecten in het pand. Het portret van Philip Barthold baron van Verschuer, alsmede de vele monumentale kunst in de vorm van sculpturen, glas-in-loodvensters, wanddecoraties en mozaïken, zijn weer in volle glorie te bewonderen. Hoewel, aan nogal wat wederopbouwkunst werd voorbijgegaan, zo werd mij door insider Theo Brink verteld. Hij zal hier binnenkort zijn licht over laten schijnen.
Al met al is De Boulevard, De transformatie van een ambachtsschool een alleraardigste publicatie, die een ruimere verspreiding – via de boekhandel – verdient.
Beeld:
Boulevard Heuvelink, Ambachtsschool, Gelders Archief, 1905
