Eind november vond in het Posttheater een bijeenkomst plaats over het verleden, het heden en de toekomst van Klarendal. Aanleiding was de presentatie van promovendus sociale geografie Freek de Haan, hij deed samen met collega’s van de Radboud Universiteit onderzoek in Klarendal. Zijn bevindingen deelde hij nu met de aanwezigen. Na afloop van de presentatie gingen de toehoorders in drie groepen uiteen om te discussiëren over drie, door Freek opgeworpen, dilemma’s.
Door Annemarie van Ginkel
Drie dilemma’s
De titel van het onderzoeksrapport ‘Gentrificatie’ verwijst naar het fenomeen dat oorspronkelijke bewoners en hun voorzieningen worden verdrongen door de komst van nieuwe, rijkere bewoners en hun voorzieningen. Freek en zijn team onderzochten of dat opgaat voor Klarendal. Daartoe hebben zij vier jaar lang Klarendallers en betrokkenen geïnterviewd, Freek heeft zelfs een half jaar in Klarendal gewoond om aan den lijve mee te maken hoe dat is. Het onderzoek is dus zorgvuldig uitgevoerd en resulteerde in de volgende drie dilemma’s:
- Sociaal: Voorbij de volksbuurt? Gaan we voorbij aan de oorspronkelijke bewoners? Momenteel is de verhouding tussen huur- en koopwoningen 70% – 30%. Willen we dat dat zo blijft? Of moeten we naar 50%-50% ? Als de verhouding verandert, verandert waarschijnlijk de sfeer in de wijk mee. Er vanuit gaande dat nieuwe, rijkere import een stevige invloed kan hebben op de al bestaande sociale structuur kan daar een risico voor de oorspronkelijke bewoners inzitten. Willen we dat? – aldus het eerste dilemma.
- Economisch: Voorbij het modekwartier? Wat vinden we van het modekwartier? Is de opzet geslaagd? Moet het zo blijven? Of moet er meer diversiteit komen? Meer of minder modekwartier? – luidt het tweede dilemma.
- Politiek: Voorbij wijkgericht werken? Sinds de rellen in de jaren ’80 zijn er allerlei platforms opgericht om bewoners te ondersteunen bij het leven en verbeteren van hun Klarendal. Zijn die platforms (zoals het bewonersoverleg) nog nodig? – is het derde dilemma.
Discussie
Na Freeks presentatie gingen de deelnemers in drie groepen uiteen, ieder met een dilemma om over te discussiëren en zodoende conclusies te trekken. De sfeer in de gespreksgroepen was opmerkelijk constructief, mede door de kundige begeleiding van de gespreksleiders. Er werd geluisterd en aangevuld, genuanceerd en samengevat. Steeds met de positieve intentie om te behouden wat bereikt is en te sturen naar wat nog beter kan. En er is een hoop bereikt: straten en huizen zijn opgeknapt, de junks zijn weggejaagd, er zijn zorgco√∂rdinatoren voor wie in de problemen zit en we hebben een internationaal bekend modekwartier, waar je onder andere kunt kopen bij de maker. Het is niet zo dat de verschillende sociale groepen regelmatig bij elkaar op de thee gaan, maar we kunnen goed naast elkaar leven. En er zijn plekken in de wijk waar alle groepen participeren, zoals de Leuke Linde en de molen.
Plenair stemmen
De middag eindigde met stemmen. Hiertoe waren de dilemma’s omgebogen tot stellingen waar men voor of tegen kon zijn. Het eerste dilemma klonk als stelling : ‘De verhouding huur- en koopwoningen is nu goed.’ Op een enkeling na stemden de aanwezigen voor de stelling. Het tweede dilemma werd: ‘Het modekwartier mag verbreed en meer divers worden dan alleen mode’ Hier nuanceerde het publiek de stelling: diverser vond men wenselijk, verbreden liever niet. De aangepaste stelling ‘het modekwartier mag diverser worden’ werd vrijwel unaniem ondersteund.
Wijkgericht werken
Het derde dilemma veranderde in de stelling: ‘We kunnen het inmiddels prima af zonder wijkgericht werken’. Deze stelling riep natuurlijk vragen op. Wat verstaan we onder wijkgericht werken? Uiteindelijk zijn we grotendeels tegen de stelling. Het in de jaren ’80 opgerichte bewonersoverleg (toen nog ‘wijkplatform’) is nog altijd een groot goed. Bewoners kunnen erheen en meepraten over wat er speelt of moet veranderen in de wijk. Het bewonersoverleg wordt ook bezocht door beleidsmakers, zoals van de gemeente Arnhem en Volkshuisvesting. Op die manier zijn de lijnen kort en lukt bewonersparticipatie in Klarendal stukken beter dan in de meeste wijken in Nederland.
Al met al een informatieve, energieke bijeenkomst, de redactie kwam er in elk geval met een goed gevoel vandaan: trots op Klarendal!
—-
Dit artikel werd door Annemarie geschreven voor wijkkrant Klarendal die 13 december van de drukker kwam. Op verzoek is het ook online gepubliceerd zodat de rest van de stad mee kan lezen. Foto: Freek de Haan tijdens zijn presentie – Zefanja Hoogers. RTV Arnhem was er ook bij op 28 november.
PS: De middag werd aangekondigd met de titel ‘Klarendal: tussen volksbuurt en elitewijk‘. Freek de Haan tijdens zijn presentatie: “Wat hebben de Klarendallers, en andere Arnhemmers, eigenlijk aan dit onderzoek? De doelstelling van ons onderzoek is niet het vaststellen van feiten, zoals jullie van natuurwetenschappers gewend zijn, en daarmee dan te bepalen wat er moet Klarendal zou moeten gebeuren. Dat zou een grove overschatting van ons kunnen en onze politieke invloed zijn. […] Maar het zijn uiteindelijk vooral andere mensen, wijken en steden die kunnen leren van wat er in Klarendal is gebeurd. Onze wetenschappelijke rapportages zullen hun weg vinden naar beleidsmakers die er voor open staan en zo de wereld een stukje verder helpen.”