Afgelopen zaterdag 10 november, was het de Dag van de Mantelzorg. Arnhem Direct vond het verhaal in de mailbox van de Driegasthuizengroep erg de moeite waard om te delen, een longread:
Mantelzorg is onmisbaar in het dagelijkse leven van ouderen, mensen met een ziekte of handicap. Om die reden worden mantelzorgers jaarlijks op 10 november in de spotlights gezet. Mantelzorg mag naam hebben, vindt ook de DrieGasthuizenGroep. Als professional in zorg voor ouderen weten wij het allang: de beste en persoonlijke zorg komt tot stand vanuit samenwerking binnen de driehoek ouderen-mantelzorger-zorgprofessional.
Thuiszorgorganisaties
José Bliekendaal (71) is zo’n mantelzorger, zij is dagelijks in touw voor haar moeder, mevrouw Anny Bliekendaal (106). Naast die zorg vervult José diverse bestuursfuncties binnen de woon- en thuiszorgorganisaties DrieGasthuizenGroep/ThuiszorgGrootGelre.
We spreken moeder en dochter tijdens fysiotherapie. Anny Bliekendaal kan niet meer lopen, is afhankelijk van een rolstoel. Dat maakt verdrietig, maar weerhoudt haar niet zoveel mogelijk te ondernemen. Dankzij José kan ze regelmatig op pad. “Zij betekent dan ook alles voor me, zonder haar zou het allemaal niet meer kunnen.”
Met 106 jaar is mevrouw Bliekendaal de op één na oudste Arnhemse. Je geeft het haar niet, deze grande dame. Ze zit rechtop in haar stoel, is kleurrijk en smaakvol gekleed, goed gekapt. Maar het zijn vooral haar ogen, die plezier en levenslust verraden. Ze heeft geluk, weet ook dochter José. “In haar hoofd is niets aan de hand, ze ziet goed, hoort redelijk. Ze kijkt tv, is breed geïnteresseerd en leest graag. Thrillers vooral, daar is ze dol op.”
Zorg binnen de mogelijkheden
José is dagelijks met haar moeder in de weer. Ze doet het met plezier vanuit respect en liefde. “Mijn moeder is altijd een zelfstandige vrouw geweest, een die weet wat ze wil en dat gelukkig ook zegt. Nu is ze afhankelijk van zorg, ik vind het vanzelfsprekend dat ik eraan bijdraag.”
Jose heeft 44 jaar in het onderwijs gewerkt, ging voor carrière. Ze is inmiddels met pensioen, heeft geen gezin en hoeft aandacht en zorg tegenwoordig niet meer te verdelen. Was dat wel het geval, dan zou ze ook doen; zorgen voor moeder. Binnen de mogelijkheden die ze dan had. “Ouderen verdienen aandacht, hebben er recht op. Je ouders in een verzorgingshuis onder de pannen brengen en je handen er vanaf trekken? Ik vind het schrijnend.”
José begrijpt dat zorgen voor een gezin en een drukke baan in combinatie met mantelzorg kan wringen. Maar een excuus mag het niet zijn, vindt ze. “Je kunt altijd iets regelen. Mantelzorg vraagt om planning, maar je ouders zijn het waard. Zij hebben je gebracht waar je nu staat. En los daarvan levert het ook veel voldoening op.”
Mantelzorg leuk voor beiden
Dagelijks is José van 11.30 tot 16.30 uur bij haar moeder. Persoonlijke verzorging als wassen en aankleden levert het huis, zij doet de rest. Ze helpt moeder waar ze kan, ze lunchen samen, ze spelen spelletjes, lezen wat. José neemt haar mee voor een wandeling of een bezoekje aan een winkel- of tuincentrum. En op zondag gaat Anny geregeld met José mee naar huis. “Altijd binnen zitten wil toch niemand?” José stimuleert haar moeder om naar de kapper of schoonheidsspecialiste te gaan, naar de manicure. En rommelt, onder toeziend oog van Anny, met de plantjes op het balkon of geeft alvast kledingadvies voor morgen. Ze bewaakt waardigheid en trots, omdat zij haar moeder beter dan wie ook kent. José weet dat uiterlijk belangrijk is voor de vrouw die vroeger coupeuse was, in een modewinkel werkte en alle kleding voor haar drie kinderen zelf maakte. “Ondanks haar hoge leeftijd en fysieke beperkingen die dat oplevert, hebben we vooral oog voor wat ze wél kan. Dat maakt mantelzorg voor beiden leuk. Ik kan hier wel gaan zitten en wachten tot de tijd voorbij tikt, maar daar wordt het voor moeder maar ook voor mij niet gezelliger van”, klinkt het.
José heeft een broer en zus, toch is zij het die mantelzorg biedt. “Mijn omstandigheden laten het beter toe en ik ben blij dat ik het kan.” Maar zo intensief, zoveel uren iedere dag? Komt ze aan zichzelf toe? “Ja, ik kan terugvallen op mijn broer als het nodig is. Het is maar zelden. De avonden zijn voor mij, ik heb genoeg vrienden, oud-collega’s ook. We gaan soms uit eten. Op vakantie ga ik niet meer, dat komt wel weer.”
Mantelzorgers moeten goed voor zichzelf zorgen, vindt José. Ze denkt ze er wel eens over na, over hoe het is als moeder er niet meer is. “Dan verandert mijn dagritme, ik zal er nieuwe invulling aan moeten geven. Dat lukt me, ook omdat ik ook in veel commissies voor de DrieGasthuizenGroep zit. Vrijwilligerswerk zal ik hier altijd blijven doen.”
Respect voor alle verzorgenden
José geniet van haar rol als mantelzorger, omdat ze ziet hoe haar moeder in het leven staat. Met haar 106 jaar telt die nog volop mee. Iedereen in het huis, de huisarts ook, is dol op haar. “Optimale zorg is een samenspel, tussen de oudere, de zorgprofessional en mantelzorgers. Wie in de zorg werkt heeft het hart op de goede plek, neem dat van mij aan. Ik heb respect voor alle verzorgenden hier. Maar ik zie ook dat het voor bewoners nét wat leuker wordt met dat extraatje, de tijd en aandacht die mantelzorgers kunnen bieden. Door simpelweg te vragen van vader en moeder écht wil, door te luisteren. Samen houden we ouderen aan de praat, letterlijk en figuurlijk. Oud worden is niet erg, eenzaamheid wel.”
Fysiotherapie voor vandaag zit erop, voor Anny Bliekendaal. Ze maakt zich op voor een koffiemomentje met haar dochter. Even bijkomen en verzinnen wat ze vanmiddag gaat doen. Anny is oud, maar met een dochter als José is elke dag die ze erbij krijgt de moeite waard.