Vrouwenverhalen van vroeger vastgelegd

Vandaag verschijnt het boek Lang zal ze Leven, Meer dan 90 jaar aan herinneringen. De Arnhemse schrijfster Claske Helders-Van der Veer bezocht en interviewde zestien vrouwen van 90 jaar en ouder. Samen met de foto’s van de geïnterviewden is het een indrukwekkend document. De vrouwen werden geboren in het hele land. Eén van hen is van Arnhemse origine, waar een andere nog woont in Woonzorgcentrum DrieGasthuizen aan de Rosendaalseweg.

Op haar website www.claskesschrijfhuisje.nl legt de auteur verantwoording af voor haar boek. Ze schrijft dat ze door een cursus oral history op het idee kwam om herinneringen van ouderen vast te leggen. Herinneringen die anders verloren zouden gaan, vatte ze in een verhaal. ‘Ik was zo enthousiast, dat ik in 2015 besloot een boek te schrijven: Lang zal ze leven. Hiermee laat ik via verhalen van 16 vrouwen van 90-plus iets achter voor de generaties na ons. Ik zie het als mijn bijdrage aan onze maatschappij.’ Aan de Arnhemse Koerier vertelde ze dat de videobeelden én transcripten van de interviews opgenomen werden in het archief van Atria www.atria.nl, het Kennisinstuut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis. Haar belangrijkste doel, het bewaren van herinneringen, werd hiermee bereikt.

Catrien Riksen

Op prettige wijze en in heldere taal doet Helders verslag van de heel diverse levensgeschiedenissen. Vrouwen die allen heel bewust de Tweede Wereldoorlog meemaakten en daar dikwijls aangrijpend over verhalen. Zoals de in 1915 in Arnhem geboren Catrien Riksen-Jansen, wier echtgenoot naamgever van het Transportbedrijf Riksen is. Zijzelf verdiende aanvankelijk de kost met kledingnaaien. ‘Ik heb de Duitsers nog met de Engelsen zien vechten in onze straat. We vluchtten in eerste instantie naar de Rijnkade, waar we met heel veel mensen bij een grote grossierderij op elkaar gepakt zaten. De Engelsen zeiden dat het niet veilig was en dat we weg moesten.’ Over die evacuatie vervolgt zij: ‘Ik ben met een aantal jassen over elkaar heen en zo veel mogelijk spullen helemaal naar Otterlo gelopen. Daar heb ik negen maanden op een boerderij gewoond.’ Haar kleinzoon Albert Riksen zet het – ooit met paard en wagen begonnen – transportbedrijf nog steeds voort.

Na een ongelukkige val ging zij min of meer gedwongen naar een verzorgingshuis. Om preciezer te zijn naar het Woonzorgcentrum DrieGasthuizen. Daar overleed de inmiddels 102-jarige in februari 2018. Claske Helders: ‘Mevrouw Riksen die haar man, een zoon en gehandicapte dochter overleefde, heeft dit boek uiteindelijk niet gezien. Het verhaal is voor haar kleinzoon Albert, om haar herinneringen levend te houden.’

Anny Bliekendaal

Op de vraag hoe je 105 jaar wordt, antwoordt Anny Bliekendaal-Rothengatter: ‘Dat gaat vanzelf”. Zij ontmoette haar man op een onderofficiersbal. De Deventerse Anny viel voor haar Berry die in de Deventerse Boreelkazerne was gelegerd. Zijzelf bekwaamde zich in de modebranche. Zij volgde een opleiding tot costumière en ontwikkelde zich van eenvoudig knopenmeisje tot cheffin van een damesmodezaak. In de Tweede Wereldoorlog werd hij overgeplaatst naar Haarzuilen om het land te verdedigen. Ondanks de oorlog trouwden beiden en gingen per koets, getrokken door paarden naar de kerk. Na vele omzwervingen streek het huisgezin uiteindelijk neer in Apeldoorn. ‘Daar heb ik de fijnste jaren van mijn leven geleefd. (…) Ik had mijn handen vol aan het gezin dus de modezaak heb ik niet meer gemist. Maar de kleding voor mijn kinderen naaide ik allemaal zelf.’

Op dit moment is Anny Bliekendaal met haar 105 de oudste bewoner van de DrieGasthuizen. Optimistisch zegt zij: ‘Wie weet word ik straks nog de oudste vrouw van heel Nederland.’

Foto: Babet Hogervorst

Bijschrift: Anny Bliekendaal-Rothengatter in haar huiskamer in de DrieGasthuizen

Reacties

Over de auteur

Kees Crone
Kees Crone is allereerst journalist en daarna schrijver. Hij houdt van zijn geboortestad. Zijn laatste boek uit 2018 heet daarom: Arnhem gezien door Crone.