Journalist/historicus Martijn Brugman heeft een boek geschreven over de brede rooms-katholieke beweging die in de verzuilde 20ste eeuw mede vorm gaf aan de stad en de positie van de katholieken daarin. Afgelopen zondag werd het eerste exemplaar na de eucharistieviering in de Walburgisbasiliek in Arnhem uitgereikt aan burgemeester Pauline Krikke.
Arnhems allereerste Deken, Theororus Brouwer, wond er geen doekjes om. De ondergeschikte positie van de rooms-katholieken in de stad was ‘een ongeneeslijke wond’, die met het mes moest worden uitgesneden. De Arnhemse katholieken organiseerden zich in de loop van de jaren in meer dan 145 clubs en verenigingen. Van de Bond voor Grote Gezinnen tot de mannenvereniging Voor Eer en Deugd, bestaande uit gehuwde mannen van onbesproken gedrag die zichzelf tot taak stelden de openbare zedenloosheid in het Sonsbeekpark te bestrijden.
Brugman beschrijft uitvoerig hoe de Arnhemse pastoors als ware ondernemers te werk gingen om zoveel mogelijk parochianen zondags in de kerkbanken terug te zien. De Klarendalse pastoor Bos die het aan de stok kreeg met de socialisten in de wijk. Of pastoor Van der Loo die zo fanatiek geld inzamelde voor de bouw van de Jozefkerk op de Geitenkamp dat hij al snel de bijnaam ‘pastoor gironummer’ kreeg.
De jaren zestig brachten verandering. In het streven tot vernieuwing sneuvelde veel van het oude. De almachtige pastoor verdween. De vrijwilliger deed zijn intrede. Kerken gingen dicht. ‘Het is beter te sneuvelen tijdens de strijd dan tijdens de vlucht’ schrijven de actievoerders die tot aan Rome de sluiting van de Kleine Eusebius trachtten te voorkomen. Het is uiteindelijk de fusieparochie De Wijngaard die overblijft. Een parochie die diepgeworteld is in de Arnhemse samenleving, zo toont dit boek aan.
‘Stad van Eusebius’ is verrijkt met tal van illustraties. Martijn Brugman verzamelde nieuwe bronnen, hield interviews en kreeg vrij toegang tot het archief van de Arnhemse parochies. Het heeft geleid tot een vlot geschreven boek dat het katholieke verleden weer tot leven wekt.
Het boek is geschreven in opdracht van parochie De Wijngaard te Arnhem en wordt in beperkte oplage uitgeven door Uitgeverij Kontrast. Het boek is verkrijgbaar bij de boekhandel of te bestellen bij de uitgeverij.
Foto: Simon Trommel
Wees de eerste die reageert op "Stad van Eusebius – 200 jaar katholieken in Arnhem"