Stadsmonitor 2010 schetst ‘staat van de stad Arnhem’

<img src="/images/uploads/Screen_shot_2010-06-16_at_9.10_.36_AM_.png" alt="Stadsmonitor 2010: Staat van de stad Arnhem" style="border:1px solid; margin-bottom: 5px;" width="500" height="329" />

<p>In vergelijking met andere steden is Arnhem de afgelopen jaren opvallend vooruit gegaan. Dit blijkt uit de <a href="http://www.arnhem.nl/content.jsp?objectid=90242" title="Stadsmonitor 2010">Stadsmonitor 2010</a> (<a href="http://www.arnhem.nl/dsresource?objectid=89717" title="pdf">pdf</a>), die burgemeester en wethouders 8 juni hebben besproken. De stadsmonitor wordt ieder jaar opgesteld om de ‘staat van de stad’ te schetsen. Deze jaarlijkse monitor volgt de ontwikkelingen op de voet en vergelijkt het Arnhemse beeld met het Nederlands gemiddelde en dat van andere steden.</p>

<p>Samenvatting resultaten en Staat van de stad:</p>
<p>Bevolking</p><ul>
<li>De Arnhemse bevolking is in 2009 gegroeid tot boven de 147.000 inwoners. De stad loopt de laatste jaren weer meer in de pas met de bevolkingsgroei van andere grote steden. De groene en grijze druk, de gemiddelde huishoudensgrootte en het aandeel eenpersoonshuishoudens zijn momenteel vrij stabiel. De groei van het aandeel niet-westerse allochtonen vlakt af.
</ul>

<p>Aantrekkelijke centrumstad</p><ul>
<li>De werkgelegenheid? groeide het afgelopen jaar tot boven de 100.000 banen?. De groei in Arnhem was sterker dan elders vooral door groei bij de nutsbedrijven (waar mensen soms in Arnhem staan ingeschreven maar elders werken). Andere sectoren die in Arnhem in 2009 groeiden zijn de zakelijke dienstverlening, de gezondheids- en welzijnssector, het vervoer, de opslag, de communicatie en de overheid. Afname in werkgelegenheid was er vooral bij de (detail)handel, maar ook in de bouw en in de industrie.
<li>Bezien over de laatste jaren blijft de groei van de werkgelegenheid in een aantal sectoren achter bij de groei in andere steden. Het gaat met name om de financiële dienstverlening (zelfs krimp) maar ook om de creatieve sector, recreatie en toerisme? en in mindere mate om mode en vormgeving?. De werkgelegenheid in de energie- en milieutechnologie? (waaronder de nutsbedrijven) steeg de afgelopen jaren spectaculair en ook duidelijk sneller dan elders.
<li>Het aantal startende ondernemers steeg in 2009 opnieuw en is duidelijk groter dan het ook stijgende aantal opheffingen (en relatief groter dan elders). Het ondernemingsklimaat kreeg het afgelopen jaar een 6.8. Door de tijd gezien een redelijke score en vergelijkbaar met andere steden.
<li>Arnhem heeft een sterke centrumfunctie voor de werkgelegenheid. Per saldo is de inkomende pendel groter dan de uitgaande pendel. Meer dan de helft van de banen wordt ingenomen door inkomende pendelaars. Bijna de helft van de Arnhemmers werkt buiten Arnhem, merendeels buiten de Stadsregio.
<li>De oordelen over de bereikbaarheid en de kwaliteit van de binnenstad stegen de afgelopen jaren. Het wachten is op de nieuwe binnenstadsmonitor 2010. De bereikbaarheid van banen vanuit Arnhem is bovengemiddeld.
<li>Het recente koopstromenonderzoek illustreert de centrumfunctie van Arnhem op winkelgebied. Binnen de stadsregio haalt het centrum de hoogste omzet. In de niet dagelijkse sector functioneert het centrum van Arnhem bovengemiddeld. Men is te spreken over de veelheid aan winkels in het centrum. De parkeergelegenheid wordt minder gewaardeerd dan bij andere winkelcentra in de stad.
<li>Uit het Continu Vakantie Onderzoek? blijkt dat het aantal toeristische bezoekers vorig jaar na een periode van forse groei weer wat lager lag. Het aantal bezoeken bleef constant.
<li>De culinaire kwaliteit in (de regio) Arnhem blijft gemiddeld.
<li>Groen hoort sterk bij Arnhem vinden binnen- en buitenwacht. Creatief hoort ook wel bij Arnhem maar dan vooral volgens de binnenwacht. Arnhem heeft een stevige positie in vergelijking tot andere steden als het gaat om het vrijetijdsaanbod.
</ul>
<p>Verbeteren woon- en leefomgeving</p><ul>
<li>De Arnhemse woningvoorraad nam in 2009 toe met 1.100 woningen. De groei van de woningvoorraad is al een aantal jaren groter dan gemiddeld in Nederland en in de grote steden. Het aandeel koopwoningen ligt nu op 43%. De toename van het aandeel koopwoningen is sterker dan in Nederland maar vergelijkbaar met grote steden. De verhouding eengezins-meergezins woningen is vrij stabiel.
<li>De WOZ-waarde van de Arnhemse woningen stijgt nog steeds minder snel dan het landelijk gemiddelde en minder snel dan in een deel van de andere steden. Arnhemmers blijven gemiddeld tevreden over hun woning.
<li>De leefbaarheidindex geeft aan dat anno 2008 nog ongeveer 6% van de Arnhemmers in een ‘problematische leefomgeving’ woont. In 2005 was dat 12%.
<li>De rapportcijfers die Arnhemmers geven voor hun woonomgeving en voor de leefbaarheid zijn niet veranderd. De cijfers liggen boven de zeven maar zijn lager dan in Nederland gemiddeld.
<li>De verloedering van de leefomgeving neemt af in Arnhem. De sociale cohesie in de buurt is gelijk gebleven. Beide indicatoren liggen onder het landelijk gemiddelde. Vooral op verloedering scoort Arnhem relatief nog wel wat aan de lage kant. De voorzieningen in de buurt krijgen een gemiddeld rapportcijfer van 7,0.
<li>De cijfers over de onveiligheidsgevoelens van de Arnhemmers leveren geen heel scherp beeld op. De cijfers wijzen deels een andere kant op en vergelijken door de tijd is lastig. De onveiligheidsgevoelens lijken in ieder geval gemiddeld niet groter te zijn geworden. Wel blijven ze ook in vergelijking tot veel andere steden relatief hoog.
<li>Het aantal vermogensdelicten neemt volgens de Arnhemmers verder af. Voor bedreiging geldt dit niet. Beide cijfers liggen boven het Nederlands gemiddelde.
<li>De politie Gelderland-Midden registreerde in 2009 in Arnhem minder geweldsdelicten en aantastingen openbare orde/ruimte dan het jaar ervoor. Diefstal/inbraak woning nam daarentegen toe. Vergelijkingen met andere steden is dit jaar niet mogelijk – bij de vergelijking met de politieregio als geheel steekt Arnhem ongunstig af.
<li>Het aandeel hoge inkomens blijft in Arnhem lager dan in de andere steden en is duidelijk lager dan in Nederland. Voor de lage inkomens geldt het omgekeerde beeld.
<li>Arnhem stijgt op de woonaantrekkelijkheidsindex van de Atlas voor gemeenten en is over de afgelopen jaren ook een van de grotere stijgers.
</ul>

<p>Participatie en werk</p><ul>
<li>De arbeidsparticipatie neemt toe in Arnhem.Dat komt vooral door toenemende arbeidsparticipatie van vrouwen. Arnhem weerspiegelt daarmee het landelijke beeld. De netto participatie van mannen is in Arnhem en andere grote steden lager dan in Nederland gemiddeld.
<li>In 2009 steeg de werkeloosheid na een aantal jaren van daling. De stijging is minder groot dan elders (dit geldt ook voor het aantal WW uitkeringen). Arnhem heeft echter nog steeds een relatief hoge werkloosheid?. Ook de jeugdwerkeloosheid steeg voor het eerst sinds 2004 en maar juist sterker dan in andere steden. Het aandeel langdurig werklozen daalde verder in 2009. Toch heeft Arnhem nog opvallend veel langdurige en laagopgeleide? werklozen.
<li>Er is in Arnhem sprake van een zekere mate van mismatch op de arbeidsmarkt. Er zijn in Arnhem relatief te weinig banen voor de lager (en vooral laagst) opgeleiden. Het gemiddeld opleidingsniveau? van de Arnhemmers stijgt overigens nog steeds. Voor hoog opgeleiden zijn er relatief meer banen maar is er ook meer concurrentie van buiten.
<li>Ook het aantal bijstandsuitkeringen is voor het eerst sinds 2004 weer toegenomen. De toename was in vergelijking tot andere steden en Nederland relatief gering. De daling tussen 2004 en 2009 was bovendien groter dan in andere steden. Desondanks is de situatie in Arnhem absoluut en relatief nog steeds ongunstiger dan elders.
<li>Het aandeel WAO en WAJONG uitkeringen ontwikkelt zich in Arnhem ongunstiger dan elders. De daling van de WAO vlakt sneller af en de stijging van WAJONG is scherper.
<li>Het totaal aan sociale uitkeringen in Arnhem nam na een periode van afname in 2009 weer toe. Het totaal ligt hoger dan gemiddeld in vergelijking tot de andere steden en Nederland.
<li>Het opleidingsniveau van de beroepsbevolking ontwikkelt zich de laatste jaren opvallend positief in Arnhem. Dat geldt ook voor de doorstroming van het basisonderwijs naar HAVO/VWO. Het aantal nieuwe meldingen van voortijdig schoolverlaten is het afgelopen jaar weer iets gedaald.
<li>De maatschappelijke participatie is stabiel in Arnhem. Een derde van de Arnhemmers is wel eens actief als vrijwilliger. Iets meer dan een kwart zou wel meer sociale contacten willen hebben.
<li>De score op de sociaal economische index van de Atlas voor gemeenten is iets minder dan vorig jaar. Over de periode 2004-2009 behoort Arnhem wel tot de kopgroep van stijgers.
</ul>

<p>Zorgzame stad</p><ul>
<li>Het aandeel jeugdige verdachten? in Arnhem is gedaald. Inmiddels (cijfers tot eind 2008) zit Arnhem op het gemiddelde van de G31. Het aantal jeugdige veelplegers? daalde in dezelfde periode nog scherper.
14% van de Arnhemmers geeft bij de Veiligheidsmonitor 2009 aan vaak overlast te ervaren van groepen jongeren. Hoewel niet helemaal goed vergelijkbaar lijkt dit een stabiel cijfer door de tijd.
<li>Het aandeel overgewicht onder de Arnhemse basisschooljeugd lijkt iets (verder) toe te nemen. Het aandeel is in de stad ook hoger dan in de regio. Ook onder volwassenen is, net als landelijk, in vrij veel gevallen sprake van overgewicht.
<li>De sportparticipatie onder de Arnhemse basisschooljeugd is tussen 2006 en 2010 gestegen. Deze toename is voor allochtone kinderen flink, waardoor het verschil met autochtone kinderen veel kleiner is geworden. Onder de jeugd op het voortgezet onderwijs is de sportparticipatie vrijwel niet veranderd.
<li>Er zijn weinig verschillen tussen de oorzaken van sterfte in Arnhem en elders. Kanker en hart- en vaatziekten voeren de ranglijst aan.
<li>Arnhem heeft in vergelijking tot Nederland en andere steden relatief weinig inwoners van 65 jaar en ouder. Vanaf 2012 zal het aandeel 65+ langzaam gaan stijgen, maar Arnhem blijft voorlopig een relatief jonge stad.
<li>Het aandeel van de ouderen in een verzorging- of verpleeghuis is ten opzichte van het begin van de eeuw gedaald en ligt nu op 7%. Het aandeel allochtone ouderen met een mogelijk andere zorgbehoefte dan autochtone ouderen neemt gestaag toe.
<li>Uit enquêtegegevens blijkt dat 10% van de Arnhemmers van 18 jaar en ouder mantelzorg geeft.
<li>Over de periode 2005-2009 is er sprake van een lichte daling van het aantal misdrijven gerelateerd aan huiselijk geweld.
<li>Wat betreft de kwetsbare groepen is er recent een telling geweest van overlastgevenden (mensen met normafwijkend gedrag die zich regelmatig ophouden in de openbare ruimte). Dit aantal in naar schatting 447. Ofschoon niet een op een vergelijkbaar lijkt dit een afname te zijn in vergelijking tot het begin van deze eeuw.
<li>Uit een inventarisatie onder de deelnemers aan de Zwerftafel komt naar voren dat zij in november 2009 een aantal van 135 (dreigend) dak- en thuisloze jongeren zien.
</ul>

<p>Conclusie: de Staat van de stad 2010</p><ul>
<li>Op het ‘dashboard’ van Arnhem staat een groot aantal wijzers opnieuw verder in het groen (of in de richting van groen). Het gaat goed met het totaal aan werkgelegenheid, startende ondernemers, de arbeidsparticipatie van vrouwen, de centrumfunctie in al zijn facetten, de groei van de (koop) woningvoorraad, de sportparticipatie van de jeugd en met het opleidingsniveau van de Arnhemmers. Ook bij aspecten als het welzijn van kwetsbare groepen en het aandeel langdurig werklozen zijn verbeteringen zichtbaar. Als het gaat om onveiligheidsgevoelens en leefbaarheid zijn de signalen wat meer gemengd maar is er in ieder geval geen sprake van achteruitgang (en is de verloedering verder afgenomen).
<li>De werkloosheid en bijstandsafhankelijkheid zijn na een aantal jaren stevig te zijn gedaald wel aan het stijgen. Nochtans lijkt het alsof de crisis Arnhem dit jaar nog niet echt hard heeft getroffen.
<li>Een aantal andere wijzers op het dashboard gaan daarentegen richting rood of staat juist verder in het rood. Met bepaalde sectoren gaat het qua werkgelegenheid minder goed. Er is voor de laagstopgeleiden eigenlijk te weinig werk in de stad, de cijfers over het aantal WAO en WAJONG uitkeringen zijn zorgelijk en het overgewicht neemt verder toe.
<li>In vergelijking met andere steden heeft Arnhem de afgelopen jaren opvallend stevig ‘opgehaald’. De meer structurele zwakke kanten (uitkeringsafhankelijkheid en veiligheid) zijn echter in verhouding nog steeds ‘onder de maat’. Dat en de nu nog onbekende (verdere) effecten van de crisis blijven belangrijke aandachtspunten.
<ul>

Reacties