Het zou de 75e keer zijn dat we onze felbegeerde vrijheid uitbundig vieren! Maar wat betekent vrij zijn, nu een flink deel ervan voor onze eigen gezondheid is inperkt? Met die vraag trok Rob van Sprang, al 13 jaar een actieve bewoner van het Arnhemse Broek, op bevrijdingsdag de wijk in. ‘Wanneer voelde jij je voor het laatst vrij?’
Geen festival, geen optocht, geen vuurwerk, alleen her en der een wapperende vlag. “Op Koningsdag vond ik het al zo stil,” vertelt Rob. “Meestal komen ze wel naar mij toe, met ‘Rob kun je dit, Rob doe je dat, Rob zus, Rob zo’. Er moet op een dag als 5 mei toch wel iets gebeuren?” Nieuwsgierig trok hij erop uit, met een camera in de hand. “Een perfect excuus om zelf eens over de heg te kijken.”
Verscholen pareltjes
Rob is de bewoners van Het Broek dit keer echt achter de voordeur gaan opzoeken. En openhartig spraken ze hem toe. Over de kleine dingen die nog wél kunnen. Of die zelfs nu beter kunnen. Zo werd er ieder halfuur door een klein groepje vrienden voor een jarige buurtbewoner gezongen, tot groot genoegen van de jarige. Hoewel een enkeling zich juist uitsprak over de afwezigheid van het gevoel van vrijheid sinds de crisis, zijn het dit soort verscholen pareltjes waarmee de vrijheid gelukkig toch nog te vieren valt.
“Veel mensen voelden zich sowieso al vrij, en het werd daardoor al snel persoonlijk. Ze leken blij even een praatje te kunnen maken. Maar met een camera voor hun neus werd de toon serieuzer. Alsof het besef daarmee dit jaar iets dieper gaat dat vrijheid geen vanzelfsprekend goed is.”
Wat vooral opviel was de veerkracht van de meeste bewoners. “Hier leven mensen echt anders,” vertelt Rob, “Dichter bij hun voordeur. En daardoor halen ze veel meer waarde uit het samen zijn met de buren. Dus zolang er niemand écht ziek is….En ja, in Het Broek zijn de mensen altijd wel een beetje aan het soebatten,” vertelt hij. “Dus hen valt hier sowieso niet zo snel iets écht te zwaar.”
Op de vraag wat Rob die dag zelf het meeste inspireerde hoeft hij niet lang na te denken. Mooier dan buurvrouw Ruth kan hij het eigenlijk niet verwoorden, en hij citeert: “‘Vrijheid betekent voor mij mensen in hun waarde laten, respectvol behandelen. Dat begint in jezelf. Als jij je vrij voelt, dan kun je anderen ook vrij laten voelen.’ Prachtig toch?” Daar kan geen crisis tegenop.
‘De afwezigheid van moeten’
Op de vraag wat vrijheid voor Rob zelf betekent, denkt hij meteen aan zijn nieuwe caravan die hij onlangs voor zijn nieuwe functie als coördinator bij de ‘Walk of Wisdom’ op een prachtig plekje in Nijmegen kreeg toebedeeld. “Totale stilte,” vertelt hij.”Alleen de muggen maken lawaai.” En na een korte overdenking voegt hij daar aan toe: “Daar bezorgt de afwezigheid van ‘moeten’ mij een ultiem gevoel van vrijheid.”
En zo leverde deze ‘tijdelijk abnormale’ Bevrijdingsdag op 5 mei 2020 enkele mooie, verbindende gesprekken en inzichten op. Naast natuurlijk het prachtige filmpje waarin voor altijd is vastgelegd dat het vrijheidsgevoel in Het Broek nog altijd in de mensen leeft.
De afwezigheid van ’moeten’. Daarin zit misschien wel de grootse universele waarde verscholen.
Twee van de acht korte fimpjes
BEKIJK ZE ALLEMAAL OP BROEK TV