Kronenburg, vernoemd naar een inmiddels verdwenen landhuis dat aan de Rijksweg lag, is een kleine wijk waar desondanks veel over te zeggen valt. En wie kan dat beter dan (“beroepsvrijwilliger zeg ik altijd maar”) Jeroen Reussing? De voorzitter van de wijkvereniging en Stichting Grrroen woont al 23 jaar in Kronenburg en kent de wijk op zijn duimpje.
Oppervlakte: 43 ha
Aantal inwoners: 2385
Afstand tot de binnenstad: 3,4 km
Door Hilde Wijnen
Kronenburg is gebouwd in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Het merendeel van de bewoners is alleenstaand en er zijn meer appartementen dan huizen in de wijk. Ook staan er in verhouding veel meer huur- dan koopwoningen. Maar Kronenburg is in ontwikkeling. De wijk gaat groeien. Op de gemeentelijke planning staat de bouw van maar liefst 1100 nieuwe woningen: een verdubbeling. “Als de plannen doorgaan, wordt het een juweel van een wijk,” meent Jeroen. “De toekomst ziet er op papier heel mooi uit.”
Groene daken, een parkstrook, een verbouwd winkelcentrum dat meer naar buiten en op de buurt gericht is, een splinternieuw busstation, een opgepoetst en vergroend Croydonplein, speelplekken, wandelpaden, het Ontwikkelperspectief Kronenburg, met als ondertitel Samen werken aan de toekomst van Kronenburg, belooft heel wat, zo valt te lezen. De wensen van de buurtbewoners, met name op het gebied van vergroening, zijn in de plannen meegenomen. Daar hebben ze wel wat stampij voor moeten maken, vertelt Jeroen. “1100 woningen is zeer veel en Kronenburg is al een versteende wijk: 80 procent is steen en 1 procent water. De wijk móet vergroend worden. Groen heeft voorrang op nieuwbouw.”
Stem van Kronenburg
Met een aantal vrijwilligers ging Jeroen daarom de huizen langs om de meningen en wensen van de buurt over de verbouwingsplannen te peilen. Dat mondde uit in een petitie, de Stem van Kronenburg, die aangeboden is aan de gemeente. “Zoiets kost veel energie, maar dan zie je wel wat achter de voordeur speelt en wat de mensen daadwerkelijk denken. De gemeente is daarna ook in Kronenburg geweest, we hebben rondleidingen gegeven: het heeft echt wel wat geholpen qua begrip van de wijk.”
De petitie bevat, behalve de wens op inspraak en meer nadruk op klimaatadaptatie en vergroening, een aantal punten die de bewoners in de plannen terug willen zien, zoals een evenwichtige mix van huur- en koopwoningen, meer 30 km-zones en meer bedrijvigheid en reuring in de avond. “Onze plannen en wensen zijn omarmd door de gemeente, maar ik ben toch sceptisch. Er zijn al zo vaak beloftes gedaan. Ik ben zó bang dat het weer een vette worst van de gemeente is. Ik weet wel dat het lastig is, met de stikstofcrisis, de hoge bouwkosten en het tekort aan arbeidskrachten, maar toch: de bouw had al lang moeten beginnnen.”
Op alle slakken zout
Volgens Jeroen is het erg moeilijk om initiatieven van de grond te krijgen in Kronenburg en dat heeft veel te maken met de manier waarop de gemeente werkt, zegt hij. “Hier in de straat is een laad/losvergunning, maar op bepaalde plekken staan toch auto’s, dus daar kan geen calamiteitenverkeer langs,” vertelt hij ter illustratie. “Handhaving komt hier niet, want Kronenburg is geen prio, dus nu hebben we er een buurtbank neergezet. Néé, dat mag niet, zegt dan de gemeente, het moet éérst langs de Dienst Verkeer.” Verontwaardigd gaat hij door: “Probeer je creatief te zijn, wordt er niks mee gedaan! Zo demotiverend. En ik heb niet anders meegemaakt dan dit. De gemeente legt op alle slakken zout. Eigenlijk wil ik het bijltje erbij neergooien, maar als er niemand meer is die zijn mond opentrekt, dan kan de gemeente doen wat ze wil.”
De gemeente Arnhem is traag, lomp, stug en werkt vanuit een ivoren toren, aldus Jeroen. Ook de verschillen in wijkregissseurs en de steeds terugkerende wisselingen bij Team Leefomgeving maken het volgens hem lastig om echt iets voor elkaar te krijgen. “Twee grote projecten in 23 jaar tijd – een rotonde en een fontein – dat is alles. Maar ik blijf proberen de wijk op de kaart te krijgen. Kronenburg dreigt af te glijden.”
De bunker
De trage gemeentelijke molen heeft ook effect op het gemoed van de vrijwilligers. Hoewel er een klein, vast team is van actieve, trouwe wijkbewoners, zijn steeds minder mensen bereid de handen uit de mouwen te steken. Het bestuur van de wijkvereniging bestaat inmiddels nog maar uit drie mensen, vertelt Jeroen. Ook de buurt zelf is daar debet aan. “Er is veel armoede en psychische problematiek in Kronenburg, mensen leven hier vrij anoniem in al die hoogbouw en de wijk is opgesplitst in deelbuurten, mede door het grote winkelcentrum in het midden. De bunker noemen we het hier ook wel, en het rotding staat ook nog eens helemaal leeg in de avond.”
De bunker is een belangrijke plek in de wijk. Jaarlijks komen er zes miljoen bezoekers op af. In de plannen van de gemeente wordt Winkelcentrum Kronenburg een full service center, een plek waar je kunt winkelen, sporten, werken, ontspannen, samen eten en elkaar ontmoeten. In januari gaat de verbouwing van start. “Het moet het tweede centrum van Arnhem worden, maar dan groen. Een winkelcentrum op trots op te zijn!” zegt Jeroen.
Kritisch
Maar dan moet er wel het een en ander veranderen en niet alleen aan de binnen- en buitenkant van het gebouw, vindt hij. “Wat ik niet snap is dat een wijk met een winkelcentrum dat een regiofunctie heeft, onderhoudsniveau C heeft. Alle straten ligt vol met rotzooi! Je wil als gemeente toch een visitekaartje zijn? Ook al vanwege het Gelredome. Dat vind ik zo gek! Maar er wordt sowieso niet veel gedaan in Zuid. Alleen Malburgen en Noord krijgen geld. Bioscopen, een duikcentrum, allerlei plannen zijn er al gebombardeerd op Zuid, níks komt ervan. Alles zit in Noord: de gemeente, de parken, de restaurants. Zuid blijft een soort appendix van de stad.”
Hoewel Jeroen kritisch is (“de gemeente weet dat ook van mij hoor!”), is Arnhem zijn plek en Kronenburg zijn stek. “Vanaf het begin af aan voelde het goed in Arnhem. En ik hou van de diversiteit van Kronenburg. De Turkse en Marokkaanse bruiloften met trommels en toeters, zo leuk! Er zit veel potentie in de wijk en in de vernieuwingsplannen. Het zou een van de mooiste wijken van Arnhem kunnen worden.” Hij vervolgt: “Ik heb vertrouwen in Kronenburg en zie de kracht. Ik kán weg, maar ik blijf hier. Ik loop niet weg voor moeilijkheden. Het vrijwilligerswerk, daarvan weet ik niet of ik dat blijf doen. Soms denk ik, ik stop ermee, maar ik kan het niet over mijn hart verkrijgen. Het is toch een kindje van me.”