Iedere zomer is speeltuin De Leuke Linde twee weken lang het decor van Speeldorp Klarendal. Dit jaar bestaat het vakantiefestijn, dat georganiseerd wordt door Stichting Bouwspeelplaats De Leuke Linde en Rijnstad Kinderwerk, vijftig jaar en dat wordt groots gevierd. De voorbereidingen zijn in volle gang, maar coördinatoren Ron Onstein en Joyce Verhoef maken toch even tijd voor een praatje.
Door Hilde Wijnen
Voor Ron Onstein is Speeldorp Klarendal het hoogtepunt van het jaar. De voorzitter van De Leuke Linde was als kind al jaarlijks van de partij. “Ik kom uit een gezin van elf. We hadden het niet breed,” vertelt de geboren en getogen Klarendaller. “Mijn vader werkte, mijn moeder was thuis. Een echt arbeidersgezin. Zo waren er veel gezinnen in Klarendal.”
Op vakantie gaan was een luxe die niet veel Klarendallers zich konden permitteren. Voor de kinderen van deze gezinnen is in 1971* Speeldorp in het leven geroepen. Het bood ze de kans om toch vakantie te vieren: in eigen wijk. Onsteins vader was een van de bedenkers van het tweeweekse zomerparadijs voor vier- tot twaalfjarigen. “Het was een fantastische tijd,” memoreert Ron. “De hele dag spelen met je vriendjes en vriendinnetjes, dat neem je mee voor de rest van je leven! Laatst nog zei een Turkse man die ik tegenkwam tegen mij: ‘Speeldorp was de mooiste tijd van mijn leven. Het heeft me zo veel geleerd over hoe je dingen samen doet.’ Dat doet toch wel wat met je, als je dat hoort.”
Een beetje anders
Inmiddels is Ron bijna dertig jaar hoofdcoördinator van Speeldorp. “In al die jaren is er eigenlijk niet veel veranderd,” vindt hij. “De doelstellingen zijn nog steeds hetzelfde.” “Nou, het is wel een béétje anders geworden,” zegt Joyce Verhoef, die net een stagiair heeft geholpen en wat verlaat aanschuift. Ze is kinderwerker bij Rijnstad en draait dit jaar haar tweeëntwintigste Speeldorp. “Als we een dagje uit gaan, selecteren we wel. Iedereen en alles komt tegenwoordig op Speeldorp af. Ook mensen van buiten Arnhem. Hele kinderdagverblijven zelfs. We moeten scherp zijn.” Ron knikt. “Dat is waar. Er komen natuurlijk ondertussen ook veel kinderen die wel op vakantie kunnen. En de samenstelling van de wijk is veranderd. Maar als je kijkt achter sommige voordeuren is het er nog steeds: armoede, verwaarlozing, achterstanden.”
Positief verslavend
Ruim zestig vrijwilligers helpen elke zomer mee om Speeldorp op te zetten. De weken bevatten terugkerende elementen, zoals een sportdag, een bouwdag en een waterdag. Ook is het jaarlijkse uitje vaste prik en wordt Speeldorp traditiegetrouw afgesloten met de komst van een circus. Er is zelfs een Speeldorplied. Dit jaar wordt er extra uitgepakt met onder andere een kleurrijke optocht door de wijk en een radiomarathon die wordt uitgezonden vanuit een soort Glazen Huis: Speeldorp Radio. Hiermee wordt geld ingezameld voor een goed doel. “Wat wel hetzelfde is gebleven al die jaren is de passie,” aldus Joyce. “Het is keihard werken iedere keer, maar er is zo’n goeie energie. De verbondenheid met elkaar, de gezelligheid, het samenwerken als team, zien wat het doet met de kinderen, het geeft zoveel voldoening.” Lachend: “Je moet het een keer meemaken om te voelen hoe het is en vervolgens is het positief verslavend.”
Volgens beide coördinatoren geldt dat voor iedereen die meedoet. “Er zijn vrijwilligers die speciaal vrij nemen van hun werk om Speeldorp te kunnen draaien,” vertelt Joyce. Ron: “Negentig procent van onze vrijwilligers werkt gewoon. En ze wonen lang niet allemaal in Klarendal. De verste komt uit Den Helder. Die logeert twee weken bij zijn opa in Klarendal om erbij te kunnen zijn.”
Droomplan
Dit jaar verwelkomt Speeldorp de 200.000ste bezoeker. “Zoveel mensen en er is bijna nooit ruzie. Dat verbaast me nog steeds,” zegt Ron. “Op Waterdag bijvoorbeeld, dat is een van drukste dagen van het jaar, dan komen er zo’n zes- tot achthonderd bezoekers. Iedereen staat op een kluitje en het gaat gewoon goed!”
Of daar een pedagogisch plan achterzit? Volgens Ron niet. “We zijn wel bezig om de speelplaats inclusiever te maken. Daarvoor hebben we een architect in dienst genomen en samen met hem zijn we bezig een ‘droomplan’ te maken,” vertelt hij. Joyce voegt toe: “Het heeft veel meer voeten in aarde dan je denkt. Je hebt echt een andere mindset nodig.” Een nieuw logo om kinderen met dyslexie tegemoet te komen, een ingang die toegankelijker is voor blinden en slechtzienden, een route die makkelijker te bereiken is met de rolstoel en meer natuurlijke elementen: het is een kleine greep uit de ideeën die er liggen.
Arnhem-Oost-aanpak
Nu de financiën nog. In Klarendal wordt met behulp van het Nationaal Programma Arnhem-Oost, ook wel de Arnhem-Oost-aanpak, de komende jaren veel geïnvesteerd om gelijke kansen te creëren voor alle kinderen in de wijk. Kunnen de gelden die daaruit voortvloeien ook van betekenis zijn voor de speelplaats? Volgens Ron is dat nog niet duidelijk. “Met de Arnhem-Oost-aanpak wordt een kind een generatielang gemonitord, dat is mooi en dat kan goed werken, maar dan moet je het wel op de juiste manier doen. De Arnhem-Oost-aanpak is vooralsnog een trein die door de wijk raast waar nog geen bewoners op zitten en ook nog niet alle organisaties. We zijn hard bezig er een stoptrein van te maken. In het plan staat maar een klein stukje over bewoners en ook bij het ondertekenen van het convenant was geen bewoner aanwezig. Eigenlijk sta je dan al met 2-0 achter.”
Duizend kansen
Speeldorp Klarendal wordt gefinancierd door fondsen als de Dullertstichting. Ook Rijnstad draagt bij. Het festijn is gratis, op het circus na. Daar wordt een euro toegang voor gevraagd. “Er zijn geen drempels. Dat moet ook, want je hebt nog steeds ouders die hun kind ’s ochtends buiten zetten en zeggen: succes ermee!” vertelt Ron. “Wij zijn niet de aangewezen organisatie om daar iets mee te doen, maar we zien het wel.” Het is belangrijk voor kinderen dat er plekken zijn waar zij terecht kunnen, juist als ze het moeilijk hebben, weet Joyce uit ervaring. “Het is goed om open te blijven staan. Een kind verdient duizend kansen. Als wij die plek voor ze kunnen zijn, dan doen we dat graag. Soms zie je dat er al van alles aan de hand is geweest voordat een kind ’s ochtends aan de poort van Speeldorp staat. Hoe tof is het dan als diegene ’s avonds met een grote glimlach naar huis gaat. Het is misschien een druppel op een gloeiende plaat, maar ik ben ervan overtuigd dat het helpt.”
Achter de voordeur
Desondanks ontstaat echte verandering volgens Joyce pas achter de voordeur. “De generatieaanpak van Arnhem Oost zou heel goed kunnen helpen om bepaalde dingen te doorbreken die hier in de wijk steeds van ouder op kind worden doorgegeven, maar dan moet je het wel goed aanpakken. Je hebt bekende koppen nodig en het moet een structurele aanpak zijn. Pas dan ontstaat er vertrouwen. Het kind is de ouder van straks.” Ron is het er hartgrondig mee eens: “Met de Arnhem-Oost-aanpak heb je de kans om op een andere manier te kijken naar kinderen én ouders.”
Maar eerst gaat er gevierd worden en om straks te kunnen knallen, moeten Ron en Joyce weer aan de bak. Joyce: “We gaan met liefde dubbel zo hard aan het werk om de kinderen nog meer te verwennen dan anders. Het is tenslotte niet zomaar een feestje!”
* Speeldorp bestaat officiëel 52 jaar, maar omdat het in de jaren tachtig om verschillende redenen twee zomers heeft overgeslagen, is 2023 het vijftigste jaar.