Onder oudere Arnhemmers staat de oude melkfabriek beter bekend als de CAMIZ (Coöperatieve Arnhemse Melkinrichting en Zuivelfabriek) of Coberco. In 2015 is de ontwikkeling van dit terrein beschreven in het bestemmingsplan Cobercoterrein, de aanleiding voor het bodemonderzoek op een plek met veel historie: er is veel gebeurd in de Tweede Wereldoorlog, maar ook voor die tijd was er reuring op het terrein.
Oude houtzaagmolen
Momenteel vindt er een tweede sessie archeologisch onderzoek plaats op het terrein van Cobercokwartier.
In werkput 5 is een cirkelvormige baksteen structuur gevonden. Deze structuur bevindt zich op de locatie waar op basis van het historisch kaartmateriaal de voormalige zaagmolen heeft gestaan. Op dit moment is een team van archeologen bezig de funderingen van de oude houtzaagmolen in kaart te brengen. De molen dateert van 1797 en brandde af in 1891. Feitelijk betekende de bouw van deze molen de eerste industrialisatie van het Arnhemse Broek. De molen stond bekend onder meerdere namen: “De Hoop”, “De Vlijt” en de “molen van Verburgt”. De molen, met daarvoor een waterpartij/haventje om het te zagen hout drijvend op te slaan, lag op het huidige Cobercoterrein.\
Bestemmingplan en bombardement
Begin mei stopte een vrachtwagen naast het hek van het Cobercoterrein aan de Westervoortsedijk. Nieuwsgierige omstanders zagen dat de grijper van de hijsinstallatie een groot stuk staal greep. Was het een stuk van de oude brugrailing wat daar weggetakeld werd? Vervolgens werd een langwerpig stuk verroest ijzer opgepakt dat onmiskenbaar een rupsband was.
Op het Cobercoterrein is in de septemberdagen van 1944 hard gevochten om het bezit van brug. Het gebied is beschoten door de artillerie van beide partijen en getroffen in het bombardement op de brug van 7 oktober. Dat er bij het onderzoek materiaal uit die periode gevonden is, zal geen verrassing zijn geweest voor de onderzoekers. De objecten die met de vrachtwagen weggevoerd werden zijn gevonden in een bomkrater op het terrein naast de CAMIZ.
De vrachtwagen die de objecten optakelde heeft de voorwerpen vervoerd naar het gemeentelijke depot van de archeologie.
Na de bevrijding in 1945 werd het kraterlandschap naast de brug al snel geëgaliseerd om de bouw en het gebruik van een baileybrug mogelijk te maken. Het makkelijkste moet het toen zijn geweest om de vele kraters door bulldozers dicht te laten schuiven met het puin van de verwoeste omgeving. Het is mogelijk dat de rupsband op deze wijze in een krater is geschoven, waar hij vervolgens 73 jaar heeft gelegen.
Op basis van de verzamelde gegevens lijkt het zeer waarschijnlijk dat de gevonden rupsband afkomstig is van de Panzer IV Ausführung H die op 18 of 19 september aan zijn eind is gekomen op de Westervoortsedijk. Het uitschakelen van deze tank is met grote zekerheid toe te schrijven aan één of beide kanonnen van B Troop onder leiding van Sgt Kill en Sgt Robson.
Het zou mooi zijn als het object een plaats krijgt op een publiek toegankelijke plek in het nieuwe Cobercokwartier, vlakbij de plek waar hij is gevonden als een herinnering aan dit bijzondere hoofdstuk in de geschiedenis van Arnhem.
Bron: cobercokwartier.nl