{
Eind januari is de behandeling van de (nieuwe) Welstandsnota 2012 en vaststelling daarvan door de gemeenteraad wegens tijdgebrek niet doorgegaan. Als mijn informatie juist is, vindt een nieuwe behandeling op maandag 11 maart aanstaande plaats. Dat biedt gelukkig nog wat ruimte voor een bezinning op de concept-nota en het bijbehorende raadsvoorstel. Maar wat is een welstandsnota en wat kunnen we ermee?
Een welstandsnota is een verplicht gemeentelijk instrument dat gebruikt wordt voor de bewaking van de ruimtelijke kwaliteit van de gebouwde omgeving. Aanvragen om een bouwvergunning (omgevingsvergunning) worden door een onafhankelijke commissie van een advies voorzien. Daarbij is de Welstandsnota de leidraad voor die commissie door de kwalitatieve criteria die in de nota staan vermeld. Voldoet een bouwwerk niet aan redelijke eisen van welstand, dan moet de gevraagde vergunning in beginsel geweigerd worden.
Dat systeem klinkt mooi, handig en lijkt vooral ook duidelijk. De aanvrager van een vergunning, de welstandscommissie en de vergunningverlener (B&W) weten daardoor redelijk nauwkeurig waar ze aan toe zijn. Door de laatste, nog vast te stellen, Welstandsnota 2012 zal er veel duidelijkheid verdwijnen. Wat de doelstellingen en (mogelijke) gevolgen van de nieuwe welstandsnota zijn leest u hieronder.
De Welstandsnota 2012
Bij het opstellen van de nieuwe welstandsnota zijn de volgende kernwaarden (volgens het raadsvoorstel) als uitgangspunt genomen: minder regeldruk, meer vrijheid, vertrouwen en eigen verantwoordelijkheid bij de burger. Wat als “kernwaarden” wordt aangeduid, komt in de uitwerking van de nota vervolgens neer op het afschaffen van waarden. Voor grote delen van Arnhem zullen er namelijk weinig of géén toetsingscriteria meer gelden. Minder regels, meer vrijheid en de burger is in het vervolg verantwoordelijk voor de ruimtelijke kwaliteit van zijn woon- en leefomgeving. In die optiek voldoet de concept-nota inderdaad aan de uitgangspunten.
Gelet op de ingediende inspraakreacties en zienswijzen zijn een aantal inwoners, maar ook deskundigen op het gebied van ruimtelijke kwaliteit, hier niet erg blij mee. Wordt het vrijheid, blijheid of moet ik me zorgen gaan maken? Toegegeven, de afgelopen decennia zijn er tal van bouwmogelijkheden bijgekomen die niet worden getoetst op het voldoen aan “redelijke eisen van welstand”. Maar in de toekomstige nota worden op voorhand hele gebiedsdelen van de gemeente vrijgesteld van een welstandsadvies. Mocht het door die vrijstelling met de ruimtelijke kwaliteit uit de hand gaan lopen, dan is een beroep op de “excessenregeling” mogelijk om alsnog (achteraf) te voorkomen dat een bouwwerk de ruimtelijke kwaliteit van een woon- en leefomgeving aantast.
Besparing
Bij een driedeling die in de nota is te vinden, namelijk een zware, lichte en helemaal geen welstandstoets, gaat de nota in het laatste geval, en misschien ook het voorlaatste, voorbij aan de verantwoordelijkheid van een gemeente voor de (handhaving van de) ruimtelijke kwaliteit. Ik kan de teneur van de nota niet anders duiden dan: “Burgers, wij geven u alle vrijheid en wij besparen € 89.000 op jaarbasis. Mocht u bijvoorbeeld in Arnhem-Zuid wonen, ga dan gerust uw gang, maar neem wel “uw” verantwoordelijkheid als bijvoorbeeld uw buurman alle perken te buiten gaat en een wangedrocht bouwt of laat bouwen.”.
Kan het niet anders?
Versobering van de regels en verruiming van de mogelijkheden is een doel van het toekomstige Arnhemse welstandsbeleid. Op zich strookt dit met het landelijke beeld, namelijk dat dergelijk beleid al door 25% van de Nederlandse gemeenten is geïmplementeerd. Maar zo rigoureus het roer omgooien door hele wijken voor een periode van drie jaar welstandsvrij te maken, is wel vrij uniek. In de meeste gemeenten gaat het slechts om experimenten in enkele strak begrensde delen van die gemeenten en voor een beperkte termijn.
Een gefaseerde en in tijd beperkte invoering bij wijze van experiment, misschien kan de Arnhemse gemeenteraad dat bij een volgende agendering van de Welstandsnota 2012 nog in overweging nemen. Want om na drie jaar het ingezette beleid weer terug te draaien, lijkt mij niet verdedigbaar. Vrijheid én blijheid, maar géén vrijblijvendheid puur als bezuinigingsmaatregel!
Wees de eerste die reageert op "Welstandsnota 2012: vrijheid én blijheid?"