OPINIE Reflecteren met Lubbers

Huibert Veth

Hemelsbreed 1752 kilometer van Arnhem verwijderd. Corfu, het Griekse eiland waar ik mijn vrouw vier jaar geleden ten huwelijk vroeg. Destijds totaal verrast, inmiddels bijna twee jaar gelukkig getrouwd naar mijn weten;). Even de gedachten verzetten en ontsnappen aan de Hollandse hitte met de dorre steppe die Sonsbeek heet.

‘Persoonlijke herinneringen’

Ik lees ‘Persoonlijke herinneringen’ van Ruud Lubbers. Daags voor mijn vakantie benoemde oud-wethouder Ine van Burgsteden (CDA) deze man als één van haar grote inspiratiebronnen tijdens een interview dat ik met haar hield voor het programma ‘op reces met’ voor RTV Arnhem. Ik had het boek al in de kast staan en besloot het in de koffer te stoppen. Iemand die 12 jaar premier is geweest moet tenslotte wat te vertellen hebben. Het begint al inspirerend: ‘De kern van het leven is hoe je erop reageert. Ik heb natuurlijk ook tegenvallers gehad. Het gaat erom hoe je met veranderingen omgaat. Je hebt je eigen leven en dat is verweven met maatschappelijke ontwikkelingen, met het tijdsgewricht. Sanctus Augustinus leerde ons: zowel de tijden, de moeilijke tijden, als problemen te boven komen, is aan ons mensen zelf. Dus klaag niet over moeilijke tijden, maar maak er het beste van. Immers, de tijden, dat zijn wij.’

Uitspraken die in eerste instantie doen denken aan zelfstandigheid, eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid en daarmee liberaal in de oren klinken. Toch hoeft dat niet zo te zijn. Als iedereen daadwerkelijk de intrinsieke motivatie heeft om het er het beste van te maken dan kunnen we de socialistische of zelfs communistische idealen van stal halen. Want waarom zou de één significant veel meer moeten verdienen dan de ander omdat hij bijvoorbeeld vanwege genetische voordelen 50 IQ-punten meer heeft, en daardoor makkelijker de diploma’s behaalt die hem hiertoe in staat stellen? Zou het vanuit de gedachte dat ieder mens in de basis evenveel waard is niet mooi zijn om ook allemaal dezelfde beloning te ontvangen? Natuurlijk zie ik ook de soms perverse verschillen tussen arm en rijk die ons kapitalistische systeem oplevert. Aan de andere kant zie ik mensen die het al als onrecht ervaren dat ze één keer per week moeten solliciteren om de uitkering te ontvangen waar anderen voor moeten werken.

Poolse arbeidsmigranten

Dit jaar heb ik besloten de overstap naar het onderwijs te maken. Weliswaar voor veel minder salaris maar ik meende hier van meer maatschappelijke waarde te zijn. Overigens is het bestaan als onderwijzer uitstekend dus u hoort mij niet klagen. Daarvoor was ik jarenlang manager bij logistieke- en productiebedrijven. Binnen deze sectoren was het moeilijk om voldoende personeel te vinden. Vaak heb ik Poolse arbeidsmigranten in moeten huren omdat Nederlandse werknemers simpelweg niet te vinden waren, terwijl er toch velen met een uitkering thuis zouden moeten zitten. Belrondjes door de kaartenbak van het UWV leverden echter zelden iets op. De Polen waren vaak zelfs duurder omdat langdurig werklozen met subsidie en/of proefperiode werden aangeboden. `Liever een paar euro meer voor een Pool die hard wil werken dan een Nederlander die te weinig gemotiveerd is’, was het devies. Dit is natuurlijk ontzettend jammer. Het scheelt enorm in de gemeenschappelijke lasten als een uitkeringsgerechtigde gaat werken. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat werk zorgt voor zingeving. Het salaris aan de Polen stroomt ook grotendeels naar hun eigen land en wordt dus maar minimaal teruggepompt in onze economie.

De balans

Kennelijk heeft, in elk geval een deel van, de mens een prikkel nodig om in actie te komen en moet hierin de juiste balans gevonden worden. ‘Lonen omhoog!’, zal links roepen. Dit zal het voor een deel van mijn oud-werkgevers aantrekkelijker maken om hun fabriek of distributiecentrum net over de grens of zelfs in Oost-Europa neer te zetten. De sluiting van de Philip Morris-fabriek in Bergen op Zoom heb ik als leidinggevende van dichtbij meegemaakt. Kort daarvoor hadden de vakbonden de ‘zwaarbevochten’ loonsverhoging voor de werknemers die na de stakingen was binnengehaald groots gevierd. Met recht een pyrrusoverwinning. ‘Korten op de uitkering!’ zal rechts roepen. Het zal op korte termijn vele minima in de problemen kunnen brengen en de schuldenproblematiek vergroten.

Deze balans is natuurlijk één van de fundamentele vragen waar politiek over gaat en het evenwicht is moeilijk te bepalen. Het zou toch mooi zijn als we gewoon afspreken dat we ons allemaal maximaal inzetten voor het gemeenschappelijk belang, we zouden dan zelfs wat minder politiek nodig hebben. ‘Maak er het beste van. Immers, de tijden, dat zijn wij.’

Reacties