Op woensdag 14 december gaf drs. Edna Walhain (GeneratieDynamiek) in De Lommerd een lezing met de prikkelende titel “Generaties, bestaan die eigenlijk wel?”. Een interessante vraag in een tijd waarin de ‘participatiemaatschappij’ centraal staat. En een onderwerp dat aanwezigen uitdaagt te reflecteren op eigen aannames.
Onder de toehoorders bevonden zich onder meer vrijwilligers en beroepskrachten die zich met het samenwerken en -leven van verschillende leeftijdscategorieën binnen Arnhem bezighouden.
Een voorbeeld daarvan is het creëren van een levensloopbestendige wijk in het Spijkerkwartier. Na afloop van de presentatie* was er soep en stokbrood, en begon het onderling uitwisselen van ideeën over de implicaties voor de aanpak in de plaatselijke praktijk.
Hieronder een beknopt verslag van de presentatie van Edna Walhain.
Edna Walhain doet promotieonderzoek naar de mate waarin en de wijze waarop oudere medewerkers leren van jongere medewerkers in een organisatie. Om op basis van leeftijdscategorieën conclusies te kunnen trekken over groepen mensen, is wetenschappelijk bewijs nodig voor de stelling dat tijdsinvloeden hun sporen achterlaten en leiden tot collectieve kenmerken en eigenschappen van mensen van een bepaalde leeftijd. Dat bewijs blijkt tot nu toe niet te bestaan.
Wat betekent dit voor professionals en vrijwilligers die nu werken met categorieën als Protest generatie, Pragmatische generatie, X, Y en Z generatie? Welke betekenis moeten ze geven aan hun praktijkervaring dat communiceren en samenwerken met een groep leeftijdsgenoten toch echt anders is dan samenwerken met een groep die veel jonger of ouder is.
Tijdsgebonden invloeden
Generatiedynamiek lijkt veel te maken te hebben met verwachtingen: Wat zijn jouw verwachtingen over mijn gedrag naar jou toe? En andersom.
Wie zich niet realiseert dat onderliggende overtuigingen en opvattingen de waarneming beïnvloeden, zou het gesprek wel eens kunnen laten ontaarden in ‘heb ik gelijk of jij’.
Maar op basis waarvan ontstaan onderlinge verschillen in verwachtingen? Kunnen die puur het resultaat zijn van verschillen in collectieve tijdsgebonden invloeden op de opvattingen en overtuigingen van mensen. Dat is de vraag.
Emotionele en waardevolle betekenis
Edna Walhain presenteerde de volgende theorie: In een organisatie kunnen verschillende leeftijdsgroepen een ‘generatie-systeem’ vormen. In haar onderzoek hanteert ze het volgende criterium: “Het besef/de kennis van individuen dat zij behoren tot een generatiegroep/rol, samen met de emotionele en waardevolle betekenis die dit lidmaatschap of deze rol voor ze heeft.”
Leeftijdsgroepen kunnen zich alleen als afzonderlijke grootheden manifesteren in de onderlinge interactie, als gevolg van collectieve verschillen in de betekenis die de deelnemers aan onderwerpen, de onderlinge relatie en posities geven. Wanneer dat gebeurt, worden leeftijdsgroepen generaties en ontstaat generatiedynamiek.
En zoals dat voor alle gedrag, kennis en vaardigheden geldt: de belangrijkste aansturing daarvan vindt (ver) onder de oppervlakte plaats, daar waar opvattingen en overtuigingen huizen.
Conclusie: Generaties, ze bestaan niet en ze bestaan wél
Kortom, generaties lijken geen los te benoemen leeftijdsgroepen met onderscheidende kenmerken en eigenschappen te zijn. Op die manier bestaan generaties niet. Organisaties die het concept generaties op deze manier toepassen, begeven zich op het gladde ijs van leeftijds-profilering.
In organisaties waar de samenwerking tussen mensen van verschillende leeftijden gezien wordt als één van de vele potentiële spanningsvelden (van verschillen in opvattingen en overtuigingen), die zich in de interactie kunnen openbaren, bestaan generaties wél. Wie daar bewust mee omgaat kan een krachtige bijdrage leveren, zowel aan de ontwikkeling van organisaties als de ontwikkeling van de persoonlijke professionaliteit van de medewerkers én aan het verstevigen van de participatiesamenleving.
Tip: Om spelenderwijs een indruk te krijgen van de heersende ideeën over verschillende generaties in eigen organisatie of samenwerkingsverband kan het leuke kwartetspel worden ingezet dat Edna Walhain ontwikkelde.
*= De lezing werd aangeboden door de Arnhemse coaching/trainingspraktijk van Meer Bewust ter ere van het 5-jarig bestaan en als vervolg op de serie leerzame lunchactiviteiten die Rijnstad de afgelopen jaren onder de noemer Studium Generale voor medewerkers en relaties organiseerde.
Van een aantal hiervan zijn verslagen op Arnhem Direct te vinden:
Manoeuvreren tussen verantwoordelijkheden en beperkingen (zakelijk idealisme)
Vrijwilligerswerk: niet betaald, wel in het belang van de cliënt?
De psychologische effecten van schaarste en armoede
Lastige discussie over decentralisaties zorg
Wees de eerste die reageert op "Verwarring over generalisaties in participatie"