In de serie artikelen van Arnhem Direct over burgerparticipatie zijn inmiddels de Arnhemse Ouderen Partij, de VVD, Arnhem Centraal en de PVDA aan het woord geweest. De gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug. Minder dan de helft van de Arnhemse kiezers (46.5%) hebben hun stem uitgebracht. Groen Links is voor de tweede keer op rij de grootste partij geworden. Met zeven zetels in de Raad is het aan hen om het initiatief te nemen om tot een nieuw stadsbestuur te komen.
Door Annemarie van Harten
Burgerparticipatie op de agenda
In de Arnhemse gemeenteraad is burgerparticipatie nu een onderwerp wat zichtbaar op de agenda staat. Alle partijen lijken het erover eens dat het betrekken van de burgers bij het maken van beleid beter moet. Het moet minder vrijblijvend, zeker in het licht van de Omgevingswet die per één januari 2023 in werking treedt. Het college heeft vanaf die datum de wettelijke plicht om samen met de burgers plannen te maken en te beslissen over het geld wat er uit gegeven wordt.
Aan meerdere partijen hebben we de vraag voorgelegd of het een goed idee is om het wijkplatform in ere te herstellen en hen opnieuw een formele status toe te kennen. Sinds 2015 zijn deze platforms nauwelijks meer om advies gevraagd. Ze hebben geen status meer als een door het gemeentebestuur aangestelde commissie. Er zijn partijen die het bestaan van de platforms voornamelijk belangrijk vinden voor de sociale cohesie in de wijken. Of dit werkelijk het geval is, weet niemand.
Wijkplatforms kunnen bruikbaar zijn, maar het hoeft niet
In het kader van de coalitie onderhandelingen is het belangrijk om de visie van Groen Links te belichten. Marc Coenders zegt namens de fractie het volgende over burgerparticipatie en het belang van de wijkplatforms : “Wijkplatforms, ze kunnen bruikbaar zijn, maar het hoeft niet. Het is afhankelijk van het type project, de grootte van het project en van wie de initiatiefnemer is. Voor de gemeente is het wijkplatform een mogelijk instrument. De kloof tussen inwoners en overheid is te groot. Te vaak hebben mensen het idee dat ze niet worden meegenomen in belangrijke beslissingen. We willen dat inwoners zich betrokken en verbonden voelen met de stad, met hun wijk en omgeving. Deze verbondenheid willen we stimuleren door inwoners als volwaardige gesprekspartners mee te nemen. Wij willen een bredere vertegenwoordiging bereiken. Bijvoorbeeld met wijkpanels of online enquêtes waarin alle groepen in de wijk vertegenwoordigd zijn. Dat kan ook met een wijkplatform, maar niet alleen. En, bij de Omgevingswet gaat het niet alleen over participatie vanuit de overheid, maar ook vanuit initiatiefnemers, buren, enzovoorts. Een wijkplatform is dan niet altijd de beste manier voor participatie. De handleiding “betrek de buurt bij uw bouwplannen” geeft dan mogelijkheden.
Iedereen moet mee kunnen denken
“Waarom experimenteren met nieuwe vormen van inspraak nu de tijd relatief kort is? Participatie is niet iets van pas geleden of alleen van de Omgevingswet. Participatie is in beweging, is voor verschillende onderwerpen anders en is voor verschillende groepen anders. Daarom is het belangrijk steeds na te denken en te ontdekken wat op een bepaald moment goed werkt. Groen Links wil dat iedereen mee kan denken, dat participatie inclusief is.”
Verkiezingsprogramma spreekt over een Jongerenraad
In het verkiezingsprogramma van Groen Links wordt die inclusiviteit uitgelegd. Het is de bedoeling een ‘Jongerenraad’ op te richten. Via de Jongerenraad wil de partij gevraagd en ongevraagd advies inwinnen over beleid en besteding van het budget wat voor jongeren bestemd is. Ook wil Groen Links een betere participatie hand in hand laten gaan met een betere bestuurscultuur. De lokale media moet financieel ondersteund worden. Hetzelfde geldt voor subsidie om verschillende groepen Arnhemmers op wijk en stadsniveau met elkaar in dialoog te laten gaan. De teams leefomgeving blijven de wijkbudgetten namens de gemeente beheren en zij stellen de prioriteiten.
Experimenteren met Burgerberaad
Bovenstaande vormen van participatie zijn nog steeds instrumenten waarbij de burger niet samen met de gemeente beslist. Vanuit het rijk wordt dit, zoals eerder gezegd, een verplichting. Om aan de verplichting te voldoen wil Groen Links experimenteren met een Burgerberaad. Bij dit Burgerberaad beslissen de burgers mee over projecten en het te besteden geld. Het burgerberaad moet de ruggengraat gaan worden van de participatie. Binnen een burgerberaad geeft een groep willekeurig gelote inwoners advies aan de politiek. De deelnemers worden gekozen, maar zijn een representatieve afspiegeling van de bredere bevolking. Het burgerberaad is een aanvulling op de representatieve democratie, wat de Gemeenteraad is. De door loting aangewezen groep burgers praten met elkaar over een specifiek onderwerp. Ze krijgen voldoende informatie over de problematiek, de nodige tijd om te overleggen over de best mogelijke oplossing. Een voorbeeld hiervan vond in 2019 plaats in Frankrijk , waar een panel van honderdvijftig burgers adviezen gaven aan de regering Macron over het klimaatbeleid. De adviezen werden door de regering deels terzijde neergelegd.
Vanaf 1 januari 2023 moet een stadsbestuur van goede huize komen om te motiveren waarom het wel, of niet, gehoor geeft aan de wil van de burger. Daar het burgerberaad in Arnhem een experiment genoemd wordt, lijkt het een reden te meer om snel tot een college te komen.
Lees hier meer artikelen over Arnhemse partijen en burgerparticipatie:
Arnhemse Ouderenpartij: ‘Het kan anders, het kan beter’
VVD: ‘Voor de zomer evaluatie Van Wijken Weten’
PvdA: ‘Wij zijn voor goed functionerende wijkplatforms’
Arnhem Centraal: ‘Participatie is de basis’