Bij uitgeverij AfdH verscheen november 2022 de roman Rotzak van Peter Bierhaus. Zoals de titel al aangeeft is het een rauw boek dat het leven van het Arnhemse jochie Robbie uit Presikhaaf beschrijft. In vier lange hoofdstukken wordt zijn coming-of-age, jonge jaren, volwassenheid en oude dag beschreven. Dit alles met een achtergrond van vooral Arnhem, hoewel ook Amsterdam, Londen, Parijs en nota bene het Achterhoekse Wehl worden aangedaan. Is het literatuur? Hijzelf vindt van niet, maar ik ben het niet eens met hem. Bierhaus mag van mij méér verhalen in boekvorm schrijven.
Niet over, maar in Arnhem
Er zijn vele auteurs die boeken over Arnhem schrijven. Ikzelf recenseerde er nogal wat voor deze website. Ik noem slechts de delen uit de Arnhemse Monumentenreeks. Weinig auteurs situeren (bijna) een hele roman in onze stad. Ik denk hierbij aan Willem van Zadelhoff (Graf in de Wolken, 2019), Angela Wals (De Jongen die wilde mislukken, literaire non-fictie, 2019), Miranda van Gaalen (Arnhemland, 2019), Felicita Vos (Ravage, 2019, speelt in de bossen van Doorwerth), Remco Kok (portretten van Arnhemmers in Mojje luustere, 2020), en Schurft (2021) van Arnold Jansen op de Haar. Dezelfde Jansen op de Haar inventariseerde in 2004 het literaire Arnhemse klimaat door de eeuwen heen onder de titel Van Jan Cremer tot Herman Koch. Hij oordeelde toen lovend over het Arnhemse literatuurlandschap. Arnhemmer Peter Bierhaus mag, nee moet aan een volgende inventarisatie worden toegevoegd.
Rotjong
Robbie ziet in de jaren vijftig in Presikhaaf het levenslicht en wordt door zijn vader stevig opgevoed. Hij leert boksen, wordt verkoper in een warenhuis en leerling-journalist bij een Arnhemse krant. Hij verkent het ruige Arnhemse uitgaansleven in onder andere de Stokvishal en wordt ontdekt door het weekblad Panorama. Hij verhuist naar Amsterdam, schrijft vele reportages en feest, zuipt en neukt dat het een lust is. Hij houdt van harde muziek, bezoekt Paradiso, heeft succes bij de vrouwen en verdient met drugsverkoop in Duitsland een aardig centje bij. In de jaren zeventig en tachtig is hij onder andere in Engeland. Hij wordt verliefd op een punkmeisje om uiteindelijk met haar naar Amsterdam terug te keren. Daar ziet hij de Bijlmerbajes jaren van binnen na een uit de hand gelopen vechtpartij in het uitgaansleven. De gevangenis maakt hem nog harder. Hij doet er weliswaar het VWO maar stapt tevens over naar kickboksen. Via Wehl keert hij terug in Arnhem en vindt daar in Marjan de liefde van zijn leven. Zij overlijdt waarna het moeilijk is zijn draai te vinden. Hij drinkt veel bier, doet zijn trainingen en bezoekt met zijn maten Vitesse. De laatste vijf jaar van zijn leven is hij milder en kijkt terug op een maar matig gelukt bestaan.
Zelfkant
In een notendop is dit het tumultueuze leven van een in essentie gewone Arnhemse jongen. Zijn karakter en de omstandigheden maken dat hij zich ontwikkelt tot de man die hij uiteindelijk wordt. Peter Bierhaus noteert Robbie’s levensverhaal in snelle, korte combinaties die hij afmaakt met een flinke opstoot. Niks mooischrijverij. Rotzak is Bierhaus’ eerste roman waarin hij zich een groot liefhebber van Arnhem toont. “Wat een feest om Ernum weer binnen te rijden. Het oude vertrouwde station. (…) Kijken naar de gele regiobussen die af en aan rijden. (…) Het prachtige café Carnegie is er nog. De blauwwitte trolleybussen. De fijne wachthokjes op de busperrons. Dat maakt me blij. Heel gelukkig. Het is er nog.” Bierhaus’ (1956) schrijvende helden zijn Charles Bukowski, Alan Sillitoe en F.X. Toole, die net als hij de zelfkant van de wereld behandelen.
Peter Bierhaus, Rotzak, Doetinchem/Enschede, 2022, AfdH Uitgevers, ISBN 978 94 93183 14 8, 416 pagina’s, Paperback, prijs 25 euro
Café Carnegie:
Stationsplein Arnhem mét café Carnegie 1958 – Gelders Archief, nr. 1524 8269
