Deel 4. van het Blokken Feuilleton Seizoen 2. Door: Onno ter Sluis en Martijn Duineveld en (Deel 1 | Deel 2 | Deel 3 | Deel 4 | Deel 5 | Deel 6 | Deel 7) Foto: Still uit Rembo & Rembo
In het voorgaande deel hebben we gezien dat de Plas van Bruil en veel andere plekken waar mannen mannen ontmoeten voor het uitleven van hun seksualiteit, waar naakt wordt gerecreëerd of waar seks wordt bedreven, of allebei, niet onomstreden zijn. We leven in een wereld waarin de hetero nog vaak de dominante norm is.
Mensen en plekken die buiten die norm vallen worden als abnormaal beschouwd. In zekere zin worden het ‘abnormale’ gedrag rondom de Plas van Bruil mede bepaald door dominante denkbeelden in de maatschappij en informele machten die het haar in veel andere publieke ruimtes onmogelijk dan wel problematisch maken. We zullen nu nader ingaan op de vraag hoe de Plas van Bruil en haar gebruikers worden gereguleerd. Hoe gaat de overheid om met deze vorm van naaktrecreatie? Mag dat?
Je broek laten zakken op een verjaardagspartijtje, mag dat?
Dit is geen juridisch vertoog en wij zijn geen juristen maar Google leert ons dat de regels rondom naaktrecreatie nog zo helder niet zijn. De wet schrijft voor dat naaktrecreatie niet is toegestaan op openbare plaatsen die daarvoor niet geschikt zijn. Eh…
In artikel 239 in het Wetboek van Strafrecht spreekt men van ‘schennis van de eerbaarheid’. Hier wordt gesproken over ‘het willens en wetens verrichten van een onder de gegeven omstandigheden voor het normaal ontwikkelde schaamtegevoel kwetsende handeling. Het gaat om het publiekelijk tonen van persoonlijke intieme lichaamsdelen’.
Dat mag dus niet volgens de wet. Zeker niet als het ‘op of aan een plaats, voor het openbaar verkeer bestemd’ plaatsvindt, of op een andere openbare plaats die ‘toegankelijk [is] voor personen beneden de leeftijd van zestien jaar. De eerbaarheid mag ook niet geschonden worden ‘op een niet openbare plaats, indien een ander daarbij zijns ondanks tegenwoordig is’.
Met andere woorden: je mag je broek ook niet laten zakken of uittrekken op een willekeurig verjaardagsfeestje als niemand daarom vraagt.
De praktijk volgt niet de regel van de wet. Seksuele praktijken zijn alleen strafbaar wanneer ze vanaf de openbare weg kunnen worden waargenomen. De politie is niet gemachtigd om ‘in de bosjes’ te klimmen om deze activiteiten op te sporen en te beboeten. Wanneer men seks heeft in het openbaar en dit wordt door de politie opgemerkt dan kan dit beboet worden met een gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of een geldboete van de tweede categorie (WvS, 2016), maximaal 4100 Euro (bron).
Ook een burgemeester kan seksuele activiteiten in het openbaar beboeten, als deze van mening is dat de openbare orde wordt verstoord. Wil men van een plek afkomen waar de liefde bedreven wordt, dan is het mogelijk het bestemmingsplan te wijzingen, door bijvoorbeeld een recreatieve functie van een plek te vervangen door een woonfunctie (bron).
Tijdens ons onderzoek naar de Plas van Bruil werden ‘acht verdachten in zestien zaken vrijgesproken van verboden naaktrecreatie’ (bron). Na het opheffen van een naaktstrand in natuur- en recreatiegebied de Delftse Hout hadden enkele mannen het toch gewaagd hun broek uit te trekken en zij zijn daarvoor beboet: ‘In de wet staat dat ongeklede recreatie niet is toegestaan op openbare plaatsen die daarvoor ‘niet geschikt’ zijn.
De verdachten hebben gezegd dat niet duidelijk is wat de wetgever daarmee heeft bedoeld. Het Gerechtshof Den Haag vindt dat de wet zo moet worden begrepen dat naaktrecreatie niet is toegestaan op openbare plaatsen die daarvoor evident niet geschikt zijn. In de zaken van de acht verdachten is daarvoor onvoldoende bewijs en daarom zijn zij vrijgesproken’ (bron; zie ook deze blog).
Kort door de bocht: seks hebben in het openbaar is in Nederland verboden indien waarneembaar vanaf de openbare weg. Naaktrecreatie is op vele plekken in Nederland ook verboden maar het wordt hier en daar wel gedoogd. Sommigen gemeenten staan daarbij positiever tegenover plekken waar mannen seks kunnen hebben met mannen dan anderen, schrijft Bulkens:
‘Zoals de gemeente Best, waar de burgermeester een ‘officiële’ status wil geven aan een aantal homo-ontmoetingsplekken. (‚Ķ). Op deze ‘officiële’ plekken komen extra faciliteiten, zoals meer afvalbakken en bankjes. Daarnaast heeft de gemeente een speciaal beleid ontwikkeld waarin beschreven staat wat wel en niet mag op dergelijke plekken. (‚Ķ). Een ander saillant detail is, wanneer men de regels overschrijdt en een bon krijgt, dat deze niet naar het huisadres wordt gestuurd, maar contant op het politiebureau betaald kan worden.
Dit is om te voorkomen dat de mannen thuis in de problemen komen. (bron)’
Terug in Meinerswijk: ‘Als ze staan te rukken‚Ķ’
De regels en het naleven van de regels ten opzichte van plekken zoals de Plas van Bruil is dus weinig eenduidig. Hoewel deze plek een marge lijkt die buiten het zicht van overheden valt, ontsnapt ook deze plek niet aan het toezicht van de staat.
Volgens Kees, ambtenaar van de gemeente Arnhem, wordt naaktrecreatie rondom de Plas van Bruil al zo’n twintig jaar gedoogd. Het beleid is simpel: naaktrecreatie wordt gedoogd rondom de waterplas maar daarbuiten niet. Kees legt uit hoe dat werkt:
‘De vlek ging zich uitbreiden naar publieke gebieden. We willen het wel geconcentreerd houden langs de Plas van Bruil. We hebben gedreigd bekeuringen uit te delen toen de homo’s steeds verder van de plas gingen recreëren. Onder het mom: ‘schending van de openbare orde’. Als ze staan te rukken en er komen kinderen langs‚Ķ en naaktlopen mag immers niet.’
‘Dus jullie hebben een heleboel bekeuringen uitgedeeld?’, vragen we.
‘Nee, je hoeft er maar één of twee te bekeuren. Die bekeuringen worden naar het huisadres verzonden en ja dat schrikt wel af. Velen hebben gewoon een gezin thuis.’
Gebruikers van de Plas van Bruil bevestigen dit verhaal:
‘Even verderop zijn wel wat mannen op de bon geslingerd. Die lagen bij de sluis op de dijk. Hier wordt het gedoogd.’ Aangezien de dijk een openbare weg is en ligt op gemeentegrond is de politie daartoe gemachtigd.
Tussen verbieden en gedogen bevindt zich een spectrum van alternatieven die in Nederland per gemeente en per plek kunnen verschillen. Dit was zo’n 80 jaar geleden wel anders. Tijdens de Duitse bezetting was seks tussen mannen nog strafbaar (tussen vrouwen niet wat deze waren volgens Hitler seksueel passief (bron).
En je hoeft vandaag de dag maar een paar uurtjes te vliegen om in landen terecht te komen waar de formele en informele regels ten opzichte van homoseksueel gedrag ook wat minder ruim zijn dan in Nederland: met de doodstraf tot gevolg.
In het volgende deel laten we zien dat er naast externe regulering, de gebruikers van de Plas van Bruil, zichzelf ook reguleren. De Plas van Bruil blijkt een geheel eigen ruimtelijk ordening te kennen en tal van informele regels, die niet in ambtelijke nota’s en wetboeken zijn terug te vinden maar door de gebruikers van de plas zelf in stand worden gehouden.
[Deel 1 | Deel 2 | Deel 3 | Deel 4 | Deel 5 | Deel 6 | Deel 7]
Wees de eerste die reageert op "4. Discipline, toezicht en straf in Meinerswijk. Over het reguleren van lichamen en rafelranden"